Αξίζει κανείς να παρακολουθήσει με προσοχή τα τεκταινόμενα του βίντεο έξω από το στρατόπεδο συγκέντρωσης των προσφύγων στην Βέροια. Όσα διαδραματίζονται στον λίγο χρόνο που διαρκεί είναι μια θαυμάσια απεικόνιση του προσφυγικού προβλήματος στην Ελλάδα σήμερα αλλά κυρίως της κυρίαρχης δομής της ελληνικής κοινωνίας.
Συνοπτικά στο βίντεο, ένας βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος ονόματι Ουρσουζίδης λογομαχεί με έναν ιερωμένο, τον "πατέρα" Ευλόγιο περιβαλλόμενος από μερικούς φασίστες και ένα μικρό πλήθος αγανακτισμένου όχλου. Τα αντικείμενο της λογομαχίας είναι τα σχετικά με τα της εγκατάστασης ενός αριθμού προσφύγων στην περιοχή τους, την Ημαθία, και πιο συγκεκριμένα στο απόσπασμα του βίντεο, το ζήτημα της ασφάλειας και της προστασίας, προφανώς όχι αυτών που χρειάζονται στην πραγματικότητα ασφάλεια και προστασία αλλά του πατέρα Ευλόγιου, των φασιστών και του αγανακτισμένου όχλου που τους περιτριγυρίζει. Στο βίντεο, ο εκπρόσωπος του Χριστού θυμωμένος "επιχειρηματολογεί" για την επικινδυνότητα των νεοφερμένων έγκλειστων στο στρατόπεδο. Γύρω τους οι φασίστες κρατώντας την ελληνική σημαία (;) ουρλιάζουν το άσχετο με την περίσταση χρυσαβγίτικο σύνθημα "Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες". Ο όχλος, εν είδη κοινής γνώμης, με το ακατάληπτο μουρμουρητό και τις συγκαταβατικές και οργισμένες εκφράσεις των προσώπων τους, σιγοντάρει τον λόγο του ρασοφόρου και αυτών που υψώνουν ετσιθελικά τη φωνή συμβάλλοντας στην λαϊκή νομιμοποίησή του.
Λίγο πιο πριν (ή πιο μετά, λίγη σημασία έχει το πότε), άγνωστοι, σε μια νεοελληνική εκδοχή της Κου-Κλουξ-Κλαν, πέταξαν προς τους έγκλειστους πρόσφυγες τρεις γουρουνοκεφαλές (φώτο εδώ). Αυτή η κίνηση αποτελεί στοχευμένη και ευθεία προσβολή ενός συγκεκριμένου πολιτισμικού χαρακτηριστικού των συγκεκριμένων μουσουλμάνων προσφύγων. Και προφανώς καταδεικνύει ότι οι άγνωστοι δράστες βλέπουν τους πρόσφυγες όχι ως ανθρώπους στην υπέρτατη ανάγκη τους αλλά αποκλειστικά ως φορείς πολιτισμού κατώτερου από τον δικό του (και του Νότη Σφακιανάκη επίσης) και τίποτα άλλο.
Ο βουλευτής της αριστεράς, μόνος, αμήχανος και σχεδόν άφωνος, φοβούμενος ενδεχομένως το λιντσάρισμα, μεταμορφώνεται σχεδόν αμέσως σε αυτό που στην ουσία είναι: το κράτος, η εξουσία. Μια εξουσία που για να παραμείνει ως έχει χρειάζεται να συμμαχήσει με την διαχρονικά θεσμοθετημένη εκκλησιαστική εξουσία, να συμπορευτεί με την υψωμένη φωνή και την απειλή της βίας, και να κατευνάσει την αγανακτισμένη οχλαγωγία του συγκεντρωμένου πλήθους.
Έτσι, σχεδόν άμεσα, αποδέχεται αδιαμαρτύρητα την ρασοφόρα ισχύ που σε αντίθεση με τις ευαγγελικές διδαχές, στην Βέροια καταδιώκει αλύπητα τους ευάλωτους και όσους έχουν ανάγκη. Δεν προσπαθεί στο παραμικρό να επιτάξει τον "λόγο του Κυρίου" που ο πατέρας Ευλόγιος υποτίθεται υπηρετεί και να του υπενθυμίσει τα της χριστιανικής αγάπης. Αντίθετα επιτρέπει τη χυδαία πρόφαση της δήθεν προστασίας μιας καλόγριας κάπου στην περιοχή αποδεχόμενος εμμέσως ότι οι ευάλωτοι πρόσφυγες είναι στη πραγματικότητα όχι θύματα βίας αλλά οι φορείς της, ότι είναι εν δυνάμει δολοφόνοι και βιαστές απροστάτευτων γυναικών. Το κράτος εδώ σκύβει το κεφάλι στην υποκρισία, το ψέμα και το μίσος για τον συνάνθρωπο μιας θρησκευτικής εξουσίας κραταιάς και παρούσας.
Επιπλέον, ο βουλευτής της αριστεράς, ως εκπρόσωπος του κράτους και της εξουσίας, ανέχεται τη συνομιλία με φασίστες, επιτρέπει το εκφοβιστικό όρθωμα της φωνής τους και μένει σιωπηλός στην ευθεία και άμεση απειλή δολοφονίας διαμέσω εμπρησμού των απροστάτευτων προσφύγων που εκστομίζεται από έναν από αυτούς. Την ίδια στιγμή το γνωστό χρυσαβγίτικο σύνθημα "Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες" αφήνει την εντύπωση στους παρευρισκόμενους και σε όσους παρακολουθήσουν το βίντεο ότι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων στην Ημαθία τίθεται ζήτημα εποικισμού και εθνικής κυριαρχίας. Η σιωπή του βουλευτή σε αυτή τη χυδαία συκοφαντία είναι εκκωφαντική. Το κράτος εδώ με λίγα λόγια αποδέχεται την πειθώ της βίας και τη βρώμικη προπαγάνδα όπως εκφράζεται από τη ναζιστική ιδεολογία και συναινεί στην απώλεια της ορθής λογικής.
Βέβαια, ο βουλευτής της αριστεράς και εκπρόσωπος του κράτους δεν ασχολείται καθόλου με τον παρευρισκόμενο αγανακτισμένο όχλο, ο οποίος υπερθεματίζει το μίσος του ιερωμένου και αγκαλιάζει τη ναζιστική ιδεολογία των φασιστών. Αυτό διότι η φωνή του όχλου φαίνεται να γίνεται η φωνή του λαού χωρίς απαραίτητα και να είναι. Απλοϊκοί, ενδεχομένως αμόρφωτοι άνθρωποι, εξαναγκασμένοι στη φτώχεια και την ταπείνωση ψάχνοντας τον ένοχο βρίσκουν και τιμωρούν τον αποδιοπομπαίο τράγο. Εδώ το κράτος απλά μετέχει αυτής της μεταμόρφωσης ενός λαού σε μια μάζα. Με μια βαθύτερη πεποίθηση ίσως ότι σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες η μάζα μπορεί να είναι πιο χρήσιμη για την εξουσία από ότι ένας λαός, τόσο από πλευράς χειραγώγησης όσο και από καταστολής.
Παρενθετικά σημειώνω ότι στο συγκεκριμένο πλαίσιο της οχλαγωγίας, της φασιστικής απειλής βίας και του χριστιανικού μίσους, η ελληνική σημαία που κρατά κάποιος από τους φασίστες -χωρίς να υπάρχει κανείς ιδιαίτερος λόγος (ούτε εμπόλεμη σύρραξη υπήρξε, ούτε στρατιωτικό εγερτήριο, ούτε ποδοσφαιρικός αγώνας)- δίκαια μετατρέπεται θα έλεγε κανείς στο κουρελόπανο που δεν αντιπροσωπεύει τίποτα από τις υποτιθέμενες αξίες του έθνους.
Ενώ λοιπόν συμβαίνουν όλα τα παραπάνω, επιτέλους, ο βουλευτής της Αριστεράς αποκρίνεται. Και η απόκρισή του είναι συμβιβαστική, συγκαβατική, καθησυχαστική. Σχεδόν αγωνιά να ανακουφίσει το πλήθος. Τους εγγυάται λοιπόν ότι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της περιοχής τους θα εγκατασταθούν αποκλειστικά Σύριοι. "Στον λόγο της τιμής μου, σας λέω ότι θα είναι μόνο Σύριοι. Θα έρθουν 200 σήμερα και άλλοι 200 μετά", ήταν τα ακριβή του λόγια. Η ειλικρίνεια και η τιμή συγκλονίζει. Τους λέει με άλλα λόγια πως το κράτος, η εξουσία, διαχωρίζει τους ανθρώπους όχι με βάση τις ανάγκες τους, όχι με κριτήριο την προστασία της ζωής, όχι με στόχο την αξιοπρέπεια, αλλά με βάση την εθνική τους καταγωγή. Οι Σύριοι πρόσφυγες θα σωθούν, οι Αφγανοί, οι Ιρακινοί, οι Ιρανοί όχι. Αίμα, Τιμή. Μπροστά στη εκφασισμένη μάζα, η απάντηση του βουλευτή της Αριστεράς είναι συντριπτική για καθέναν που ακόμα οραματίζεται ειρήνη, αλληλεγγύη και κοινωνική δικαιοσύνη.
Και ενώ όλα αυτά γίνονται με αφορμή τους πρόσφυγες, με απογοήτευση παρατηρώ το φαινόμενο οι πρόσφυγες στην ουσία τους να μην υφίστανται. Δεν υπάρχουν. Η υπόστασή τους έχει αναιρεθεί και δεν αναφέρομαι εδώ στην κατάπτυστη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας που τους αφαιρεί ουσιαστικά το δικαίωμα ασύλου. Η υπόστασή τους έχει αναιρεθεί από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές αυτού του βίντεο. Το κράτος, την αριστερά, την κοινωνία, τους θεσμούς. Από δικαιούχους ασύλου, προστασίας, θαλπωρής μετατρέπονται σε έγκλειστους, σε απειλή και σε μίασμα.
Εξίσου όμως χωρίς υπόσταση είναι και εκείνο το κομμάτι της κοινωνίας που λέει "ως εδώ". Που ευαισθητοποιείται, που οργανώνεται, που παλεύει για τη ζωή και την αξιοπρέπεια κατατρεγμένων συνανθρώπων, ανεξαρτήτου εθνικότητας, θρησκείας και σεξουαλικού προσανατολισμού. Το κομμάτι της κοινωνίας που κάνει πράξη την υποτιμητική υπόδειξη των ρατσιστών "αν τους θέλετε, να τους πάρετε σπίτια σας". Το κομμάτι της κοινωνίας που στέκεται αλληλέγγυα. Αυτοί δεν υπάρχουν για την κοινωνία που απεικονίζεται στο βίντεο. Για το κράτος, την κυβέρνηση της αριστεράς, την Εκκλησία, και την μάζα των αγανακτισμένων.
Συγκλονιστικά διαφωτιστικό συνεπώς το βίντεο. Δείχνει ακριβώς την κοινωνία που έχουμε συνδιαμορφώσει. Τους θεσμούς της, την ισχύ της μάζας, την επιβολή του φασισμού. Δείχνει ακριβώς την στάση της εξουσίας. Που επικροτεί έμμεσα ή άμεσα την βία και τον παραλογισμό. Που διαστρεβλώνει και συκοφαντεί το δίκαιο και εξαφανίζει όσους αγωνίζονται γι' αυτό. Και με ένα τραγικό τρόπο, δείχνει και την αφωνία της αριστεράς, την ανημποριά της και την ατολμία μπρος στη δύναμη του μαύρου.
