το ερώτημα των ημερών είναι εύλογο: γιατί δεν αντιδρά κανείς; η ζωή στη χώρα αυτή δε θα είναι ποτέ ξανά η ίδια και εμείς -οι φορείς της νέας ζωής που προετοιμάζεται και που τα χαρακτηριστικά της είναι ακόμα άγνωστα και στους ίδιους που τη σχεδιάζουν- δείχνουμε να δυσπιστούμε στην αναγκαιότητα τής με κάθε τρόπο συμμετοχής μας στον σχεδιασμό.
Πιο κάτω διατυπώνω κωδικοποιημένες τις σκέψεις μου ως προς το παραπάνω ερώτημα. Εκ των προτέρων βέβαια θέλω να κάνω σαφές ότι δεν πιστεύω ότι η συναισθηματική ωριμότητα της κοινωνίας είναι τέτοια ώστε η αυτοσυγκράτησή της αυτές τις στιγμές να οφείλεται στην υπερίσχυση της λογικής έναντι του θυμικού. Και ότι δε θα αναφερθώ στις εγγενείς αδυναμίες της αριστεράς, ούτε στην απουσία της πνευματικής πρωτοπορίας, μιας και δεν θεωρώ πως κάποιο από τα δύο είναι αρκετό για να αποτελέσει αιτία.
Γιατί λοιπόν δεν αντιδρά κανείς;
1. Τα νέα μέτρα εξαγγέλονται αστραπιαία. Οι καταιγιστικοί τους ρυθμοί καταδεικνύουν την αναγκαιότητα μιας εξίσου άμεσης αντίδρασης η οποία όμως καλείται να γίνει αντιληπτή σε ένα λαό που η κοινωνική του ραθυμία έχει αναγνωριστεί επίσημα (μόνο απ' τον ίδιο βέβαια) ως πολιτισμικό πλεονέκτημα και που η συνειδησιακή του κατάσταση είναι ταυτισμένη με τη τηλεοπτική.
2. Τα αισθητήρια της κοινωνίας βρίσκονται σε μια ανερέθιστη περίοδο που είναι παράλογα παρατεταμένη. Τα νέα μέτρα γίνονται αντιληπτά αλλά η κοινωνία σαν ενιαίος οργανισμός αδυνατεί να ανταποκριθεί στο ερέθισμα.
3. Η κοινωνία είναι τρομοκρατημένη. Δεν είναι μόνο ο φόβος που μεθοδικά διαχέεται από τα δελτία μαζί με τη δυσωδία αυτών που τα παρουσιάζουν, είναι και ότι ποτέ τα τελευταία χρόνια η ύπουλη απειλή της άρχουσας τάξης και των κυβερνήσεων-μαριονέτων δεν παρουσιάστηκε τόσο σαφής και σε τέτοια κλίμακα. Πια διακυβεύονται τα πάντα και σε κατάσταση κινδύνου η εσωστρέφεια και η συντηρητικοποίηση γίνεται πάντα ο κανόνας.
4. Η κοινωνία άρχισε σοβαρά να αναρωτιέται για το αν και πόσο ευθύνεται σε ό,τι έχει διαμορφωθεί όλα αυτά τα χρόνια. Και αν ακόμα σαν λαός οι έλληνες δεν είναι φίλοι με την αυτοκριτική, είναι πια εκ των έξωθεν αναγκασμένοι να αντικρύσουν τον εαυτό τους στον καθρέπτη. Και ενδεχομένως να χρειάζεται χρόνος για να συνέλθουν από αυτό που θα δουν.
5. Ιδιοσυγκρασικά η ελληνική κοινωνία δείχνει μια παθητικότητα στη λήψη αποφάσεων. Επίσης έχει την διπλή ατυχία να εμπιστεύται μια σαπισμένη αντιπροσωπευτική δημοκρατία και μια εξουσία που ο πατερναλισμός της εκτός από εγγενής είναι και βρώμικος. Η ίδια η "δημοκρατία" την εκβιάζει με τα περί μονοδρόμου όταν ψύχραιμες και έγκυρες φωνές -δεν αναφέρομαι στην ελληνική αριστερά- διαβεβαιώνουν για μια διαφορετική (αλλά επίπονη και αυτή) λύση. Παθητικότητα, αντιπροσωπευτική δημοκρατία, πατερναλισμός και προπαγάνδα μοιάζουν τα ανθεκτικότερα υλικά για τον νέο κοινωνικό μοιρολατρισμό.
Από τις παραπάνω, θεωρώ πιο αδύναμες τις σκέψεις 1 και 2. Απόδειξη, ο Δεκέμβρης. Μία τραγική αφορμή ήταν τότε αρκετή για την κατάρρευση μιας ολόκληρης αντίληψης της πραγματικότητας καθώς και για την απότομη διακοπή της ανερέθιστης περιόδου μιας κοιμισμένης κοινωνίας. Η 3, 4 και 5 θα συνεχίσουν να στριφογυρίζουν στο μυαλό μου, αβέβαιες, υποκειμενικές και αγκυλωμένες στο πλαίσιο των πνευματικών μου δυνατοτήτων μέχρι η ίδια η κοινωνία να αναιρέσει με αποφασιστικότητα και τον τελευταίο λόγο ύπαρξής τους.
φώτο: self-portrait 1973, του Francis Bacon
