1. Κάθε σύγκριση με το ελληνικό δημοψήφισμα του 2015 και το ελληνικό ζήτημα εν γένη είναι απληροφόρητη και αφελής. Το Brexit είναι διαφορετικό από το Grexit και το Bremain είναι διαφορετικό από το GRemain. Αναφέρομαι σε δύο κράτη που δεν έχουν τη παραμικρή σχέση μεταξύ τους (ειρωνικά μιλώντας μάλιστα το ένα διατηρεί ακόμα την εθνική του κυριαρχία). Αναφέρομαι στην διαφορετικής φύσης σχέση του Η.Β. με την ευρωπαϊκή ένωση και στη διαφορετικού τύπου αντίληψη της βρετανικής κοινωνίας αναφορικά με την ευρωπαϊκή της ταυτότητα. Αναφέρομαι στο διαφορετικό ρόλο του Η.Β. στην Ε.Ε. Στην ύπαρξη ενός γερά θεμελιωμένου καπιταλισμού στη μία χώρα που υπήρχε πριν ακόμα η άλλη χώρα αποκτήσει την ανεξαρτησία της. Το να θέτουμε ίδια κριτήρια για να υπερασπιστούμε μια ταύτιση του Brexit με το ΟΧΙ για παράδειγμα ή το Brexit με το Grexit δείχνει κατά τη γνώμη μου αδυναμία ανάγνωσης των δεδομένων.
2. Η μάχη Brexit και Remain είναι μια άνευ όρων σύγκρουση των ελίτ κυρίως του αγγλικού αλλά και του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Συγκρούονται με βαναυσότητα τα συμφέροντα της αστικής τάξης και χρησιμοποιούν τα καλύτερά τους όπλα: Την πολιτική ελίτ, τα think tanks, τα σοβαρά εκδοτικά συγκροτήματα, τις tabloid φυλλάδες, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, την Premier League, την στρατιωτική εξουσία, τον βασιλικό οίκο. Επιχειρήματα, στοιχεία, έρευνες εκτοξεύονται σαν σφαίρες προσπαθώντας να πείσουν μια κοινωνία εθισμένη στον ατομισμό, την κατανάλωση, το θέαμα και την ανοχή της ανισότητας.
3. Το ζήτημα της πραγματική φύσης της Ε.Ε δεν έχει τεθεί σχεδόν καθόλου σε διάλογο. Το ποια Ευρώπη θα ήθελε η κοινωνία και σε τι είδους υπερεθνικό μόρφωμα έχει εξελιχθεί, δεν φαίνεται παρά να απασχολεί ελάχιστα. Η ουσιαστική κατάργηση της δημοκρατίας εντός της, η ανάθεση της εξουσίας σε μη ανακλητούς θεσμούς, οι πραξικοματικές παρεμβάσεις στη εθνική κυριαρχία των μελών κρατών, το #this_is_a_coup του Ιουλίου του 15, η κυριαρχία των τραπεζών, του ΔΝΤ, η μαζική εξαθλίωση, ο μαζικός εκφασισμός των κοινωνιών, η αυξανόμενη βία, η άνευ προηγουμένου καταστολή, η συμμετοχή της στη διάλυση των κρατών της Αραβικής Άνοιξης, η ενδοευρωπαϊκή ισλαμική τρομοκρατία, η κατάπτυστη διαχείριση του προσφυγικού. Αυτό το πρόσωπο της ευρωπαϊκής Ένωσης λες και δεν υπάρχει, λες και έχει πάψει να είναι ορατό. Ή έχει αφεθεί στη βρετανική ακροδεξία του UKIP, του BNP και του Britain First, που το χαϊδεύει πρόστυχα κάνοντας δήθεν ότι το χαστουκίζει.
4. Και η κοινωνία παρακολουθεί συγχυσμένη. Ίσως γιατί ένα μεγάλο κομμάτι της βλέπει καθαρά πια πόσο απότομα εξαθλιώνεται, πώς τα προνοιακά επιδόματά του κόβονται με το πρόσχημα της λιτότητας, πώς το NHS ξεπουλιέται λίγο λίγο, πώς η λιτότητα υπάρχει για εκείνο -χωρίς μνημόνιο αλλά με μια μεταφυσική νομοτέλεια- αλλά που δεν αφορά τις τράπεζες και τις μεγάλες επιχειρήσεις τις οποίες αν χρειαστεί διασώζει κιόλας. Και στο κάτω κάτω, αν δεν πειστεί η κοινωνία με τα επιχειρήματα της οικονομίας υπάρχουν και οι μετανάστες. Όταν οι ξένοι δεν είναι οι Ρώσοι ολιγάρχες ή οι Κινέζοι επενδυτές, είναι οι Ρουμάνοι που παίρνουν τις δουλειές, οι Πολωνοί που κατακλέβουν τα επιδόματα, οι Σύριοι που βιάζουν τις γυναίκες και που τώρα τελευταία εξισλαμίζουν κιόλας.
5. Διότι η μετανάστευση, όταν η πόλωση αυξήθηκε, πήρε τα ηνία από την οικονομία στον δημόσιο διάλογο. Ένας διάλογος στον οποίο θεωρήθηκε ως απόλυτο και αδιαμφισβήτητο δεδομένο ότι η μετανάστευση είναι συνολικά επιζήμια παρά το ότι οι έρευνες συντριπτικά καταδεικνύουν ότι στην πραγματικότητα μόνο ωφέλιμη είναι. Το ψέμα, η διαστρέβλωση και η παραπληροφόρηση στο ζήτημα αυτό έχουν κάνει την κατάσταση ασφυκτική. Οι μετανάστες συκοφαντούνται σε καθημερινή βάση χωρίς ουσιαστικό αντίλογο και οι πλέον σκοτεινές και αντιδραστικές δυνάμεις έχουν απελευθερωθεί απειλητικά εναντίον τους (μια τραγική διάσταση αυτού είδαμε πρόσφατα με τη δολοφονία της Jo Cox). Ξεκάθαρα πια η αφετηρία της όποιας συζήτησης σε αυτό το θέμα γίνεται από το ακροδεξιό πολιτικό φάσμα, ακολουθώντας την τάση που πλέον είναι η κυρίαρχη στην υπόλοιπη Ευρώπη.
6 Οι πιο προοδευτικές δυνάμεις που επιζητούν το Remain μιλούν για μια άλλη Ε.Ε. που είναι εφικτή. Μιλούν με την εκπληκτική αοριστία αυτών που δεν έχουν τίποτα να πουν. Με ένα καλοδιατυπωμένο ευχολόγιο που δεν ενδιαφέρει κανέναν. Με συνθηματολογία ελληνικού πανεπιστημιακού αμφιθεάτρου που δεν αφορά κανέναν. Δείχνουν πως στη πραγματικότητα δεν έχουν μάθει τίποτα από όλα αυτά που έχουν συμβεί. Όλα μια αδιανόητη άρνηση. Μια επικίνδυνη τύφλωση.
7. Αντίθετα, ένα κομμάτι του Brexit, το λεγόμενο και Lexit, το exit της αριστεράς δηλαδή, καλεί σε ένα κινηματικό Brexit ή Brexit του λαού και των εργαζομένων. Όσο και αυτό να είναι το ουσιαστικό ζητούμενο κατά τη γνώμη μου, κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στη δημόσια σφαίρα, εκτός από μερικές περιφερειακές φωνές που δεν έχουν τη δύναμη να ακουστούν περισσότερο και αμφιβάλλω αν υπάρχουν καν στο μυαλό του λαού, της κοινωνίας και της τάξης για λογαριασμό της οποίας μιλάνε. Το Lexit, και αν ακόμα θα μπορούσε να είχε τη παραμικρή επιρροή, άργησε χαρακτηριστικά.
8. Το Remain θα δώσει ψήφο εμπιστοσύνης σε μια υπερεθνική οντότητα που οδηγεί τους λαούς της στον εκφασισμό και στο χείλος της εξαθλίωσης εν ονόματι των τραπεζών, του κεφαλαίου και των κυρίαρχων ελίτ. Και θα εδραιώσει στο Η.Β. την παντοδυναμία μιας κυρίαρχης τάξης που ήδη εφαρμόζει έναν απάνθρωπο νεοφιλελευθερισμό χωρίς καθόλου αντίσταση.
9. Από την άλλη πλευρά, το Brexit, αν αυτό υπερισχύσει, δε θα είναι το Brexit του χώρου της εργασίας. Το Brexit θα είναι αποκλειστική κατάκτηση και θρίαμβος ενός ακόμα πιο συντηρητικού και ακόμα πιο αντιδραστικού κομματιού της άρχουσας τάξης. Τα πρόσωπα αυτής αποκρουστικά: Boris Johnson, Nigel Farage, Michael Gove. Οι πιο θαυμαστοί απόγονοι της Margaret Thatcher, οι ιδανικότεροι πρόδρομοι του Donald Trump. Καθένας από αυτούς με ρητορική και δείγματα γραφής που υπόσχονται ένα ακόμα πιο σκληρό νεοφιλελευθερισμό με όσο το δυνατόν λιγότερα εργασιακά δικαιώματα, αμελητέο κοινωνικό κράτος και μετατροπή της ανοιχτής, ανεκτικής και πολύμορφης κοινωνίας σε ένα ασφυκτικό σύνολο διακρίσεων και περιορισμών.
10. Επιπλέον μιας έξοδος, θα σημάνει και την αρχή του τέλους για την ΕΕ όπως την ξέρουμε. Αναρωτώμενος τι θα απομείνει στα αποκαΐδια της, βλέπω την Λεπέν και τον Βορίδη, τους ναζήδες της Ουγγαρίας και τους φασίστες της Πολωνίας, τους ακροδεξιούς της Αυστρίας, τους χρυσαβγήτες, τους Pegida, τους Alternative for Germany, όλοι τους να ανακατεύουν το κοχλάζον μείγμα του νεοφιλελευθερισμού και της φτώχειας, της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.
Leave ή Remain λοιπόν;
Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η ουσία του δημοψηφίσματος, η επιλογή του να μείνεις ή να φύγεις μοιάζει κάπως με την καταδίκη στην οποία σου προσφέρεται το δικαίωμα να επιλέξεις τον δήμιο σου. Επιλέγεις αυτόν που νομίζεις ότι θα σε κάνει να πονέσεις λιγότερο. Και αν για κάποιο λόγο αρνηθείς μια τέτοια επιλογή, τόσο το χειρότερο για σένα.
 |
| Remain και μένουμε Ευρώπη σε μια μεσοαστική Εδουαρδινή οικεία κάπου στο καλοστεκούμενο Clapham. |
 |
| Brexit και πατριωτισμός σε ένα council estate στο εργατικό Haringey |
