cuts are for emo kids (London March 2011 march)

Ιδού μερικές από τις σκέψεις που κατέγραψα κατά τη σαββατιάτικη διαδήλωση του Λονδίνου και που επεξεργάστηκα μόλις καταλάγιασε ο ενθουσιασμός. 

Μεγάλη ήταν η αντίδραση της βρετανικής αριστεράς για τη συγκεκριμένη διοργάνωση. Ο πρόεδρος της TUC (της διοργανώτριας αρχής, της αντίστοιχης ΓΣΕΕ) κατηγορήθηκε σφοδρά για αγαστή συνεργασία με τους εργατικούς και ήπια αντιπολίτευση στο καταρράκτη περικοπών που εξειδικεύεται εδώ και μήνες η κυβέρνηση των συντηρητικών. Η απόφαση για δράση 5 ολόκληρους μήνες μετά από την "προθέρμανση" των φοιτητικών διαδηλώσεων του περασμένου χειμώνα δικαιολογήθηκε από την ακραία επίφαση της αναγκαιότητας να νιώσουν οι πολίτες τις περικοπές στο πετσί τους. Οι αριστερές δυνάμεις την ανέχτηκαν και επιδοκίμασαν τη συμμετοχή χωρίς να μπορούν να πράξουν και διαφορετικά. Κάθε ομοιότητα με ελληνικές περιστάσεις είναι κάτι περισσότερο από μη συμπτωματική. 

Δεν υπήρχαν μπλοκ. Δεν υπήρχαν διαχωριστικές γραμμές. Δεν υπήρχαν καταναγκαστικές παρατάξεις πίσω από πανό. Το πλήθος κινούνταν μαζικά, ελεύθερα, χωρίς γραμμές, έμοιαζε με ατελείωτο ανθρώπινο ποταμό που όσο και να προσπαθούσε να πυκνώσει εξακολουθούσε τεράστιος. Πρακτικά δε θα μπορούσε να ελεγχθεί αν αποφάσιζε να ξεχειλίσει και αυτό ήταν γνωστό στις αρχές που κινήθηκαν αναλόγως. 

Το ταξικό στοιχείο ήταν έντονο. Μα η εκπροσώπηση των τάξεων χαρακτηριστική. Δεν πιστεύω πως οφειλόταν στο συγκεκριμένο κομμάτι της πορείας στο οποίο τυχαία εντάχθηκα, θεωρώ πως έτσι ήταν ολόκληρη η διαδήλωση. Η εργατική τάξη (που είναι ακόμα έντονη η παρουσία της στη βρετανική κοινωνία) ίσως να είχε υπερκαλυφθεί πληθυσμιακά από τη μεσαία τάξη (που και αυτή στέκει ξεχωριστά ακόμα). Οι μετανάστες και οι μειονότητες ήταν ανύπαρκτες. Οι black Carribeans και black Africans, οι Asian και οι Ινδοί, όλοι τους κατεξοχήν κομμάτια της εργατικής τάξης πλέον, δεν υπήρχαν πουθενά. Όσοι επιβιώνουν με επιδόματα, άνεργοι, ασθενείς, πρόσφυγες, ανύπαντρες μητέρες, οι πρώτοι που θα πληγούν από τις περικοπές, λες και δεν υπήρξαν ποτέ στην αγγλική κοινωνία. Στη διαδήλωση κυριαρχούσαν οι λευκοί-white british μεσαίας και ανώτερης μόρφωσης. Η ηλιακή κατανομή ήταν μοιρασμένη. Αν και η διαδήλωση ήταν αρχικά μια ακόμα αντεπίθεση των νεαρών φοιτητών και των μαθητών απέναντι στις περικοπές στη παιδεία, ο χαρακτήρας της διαδήλωσης έγινε πανεύκολα πανεργατικός, αν και το τελευταίο με βάση τα παραπάνω δεν είναι το καταλληλότερο επίθετο και χωρίς αμφιβολία παν-ηλικιακός.  

το πανό των ινδών εργατών το κρατούσαν δύο, οι υπόλοιποι οκτώ που κατάφερα να μετρήσω χάθηκαν μες στο πλήθος

Η ποιότητα της συμμετοχής του μισού εκατομμυρίου είχε το εξής παράδοξο: έμοιαζε με γιορτή, με ένα κινητό φεστιβάλ. Μουσικές, κάθε σωματείο είχε δική του κονσόλα με ντι-τζέι, μπάντες έπαιζαν, μασκαρεμένοι, πολύχρωμοι πικετοφόροι, ζογκλέρ, χορευτές, άνθρωποι να διασκεδάζουν και να χαμογελούν. Αυτό από τη μία πλευρά. Γιατί από την άλλη οι ίδιοι διαδηλωτές εκδήλωναν και μια επικίνδυνη ανησυχία σχετικά με τη τάξη και μη παρεκτροπή της πορείας. Η επιθυμία τους να μη συμβούν επεισόδια ήταν σχεδόν εμμονική. Η τρομοκράτηση που βίωσαν κατά τις φοιτητικές διαδηλώσεις τους έκανε να πατούν σχεδόν στις μύτες των ποδιών τους. Υπήρχε ρυθμός, υπήρχε ένταση αλλά ταυτόχρονα και μια λανθάνουσα πολιτική κατάθλιψη, μια ιδεολογική επιβράδυνση που για ένα Έλληνα συνηθισμένο στην ακατάπαυστη συνθηματολογία και τη βραχνάδα του τέλους της διαδρομής η διαδικασία φάνταζε ως συμμετοχή σε πολιτικό ρέκβιεμ.

Η αγγλική αστυνομία έκανε αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη επαγγελματική ομάδα της αγγλικής κοινωνίας: να προσφέρει υπηρεσίες απόλυτα φιλικές, ολοκληρωτικά οργανωμένες, σχεδόν εξοργιστικά τέλειες. Ταγμένοι στο καθήκον της ασφάλειας, της τάξης και της ομαλής διεξαγωγής και πιο ευαίσθητοι από ποτέ στο δικαίωμα της εκδήλωσης της αντίθετης γνώμης, οι μπάτσοι χαμογελούσαν, ανταποκρινόταν, έδιναν ακριβείς πληροφορίες, προσέφεραν ενημέρωση, βοηθούσαν τους ηλικιωμένους, χαιρετούσαν τα παιδιά, έδιναν φιλικά το χέρι στη νεολαία και μερικοί από αυτούς -παραβιάζοντας το πρωτόκολλο- ακολουθούσαν πονηρά το ρυθμό των τυμπάνων, λες και θα συμμετείχαν και οι ίδιοι σε αυτό το πανηγύρι αν δεν ήταν τόσο συγκινητικά αφοσιωμένοι στο καθήκον. Και έτσι, τόσο όμορφα, τόσο οργανωμένα, κανείς δε θα μπορούσε να ξεφύγει από το προκαθορισμένο πλαίσιο, με κανένα τρόπο δε σε άφηναν να κατανοήσεις την ανάγκη κάτι τέτοιου. Και όσοι το αποτόλμησαν, έχοντας έστω μια ελαφρά υποψία, γνώρισαν το εντύπωμα της βαριάς μπότας που υπάρχει πάντα για να υπενθυμίζει πως είναι κανείς τόσο ελεύθερος όσο του επιτρέπουν οι αλυσίδες του.

cut the crap (London March2011 march) - διαδηλωτικός τουρισμός

Στο πόλη όπου το επιχειρείν είναι το νέο ροκ και που τα συνδικαλιστικά σωματεία μπορούν να κατεβάσουν μισό εκατομμύριο ανθρώπους, είναι απορίας άξιο πώς ο διαδηλωτικός τουρισμός δεν έχει αποτελέσει ακόμα μια θαυμάσια ευκαιρία ανελέητου κέρδους. 

Όπως κάθε πορεία που διασχίζει το κέντρο του Λονδίνου, έτσι και αυτή της 26ης του Μάρτη, αποτέλεσε μια εξαιρετική αφορμή για μια ευχάριστη πεζοπορία στα σπουδαιότερα σημεία της περίφημης αυτής μητρόπολης και κοσμοαγάπητης πρωτεύουσας μιας ολόκληρης αυτοκρατορίας:

Μαζί με τον φανταστικό συνδικαλιστή ξεναγό ξεκινούμε από το Victoria Embankment στα περίχωρα του Σίτυ, του μέρους όπου χτυπάει η οικονομική καρδιά του Ηνωμένου Βασιλείου και μπορούμε να δούμε στα δεξιά μας το Χρηματιστήριο, την Τράπεζα της Αγγλίας και τον Καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου, αριστούργημα του Κρίστοφερ Ρεν.

Διασχίζοντας τη παραποτάμια λεωφόρο θαυμάζουμε πέντε ολόκληρους αιώνες αρχιτεκτονικής άψογα παραταγμένους στις δύο όχθες του Τάμεση καθώς περνούμε κάτω από τις ιστορικές γέφυρες Waterloo και Blackfriars καθώς και το μοντέρνο έμβλημα της πόλης το δημοφιλές London Eye. 

Συνεχίζουμε την περιήγησή μας περνώντας από το περίφημο κτίριο του Κοινοβουλίου που στεγάζει τη Βουλή των Κοινοτήτων και τη Βουλή των Λόρδων και φιλοξενεί το σήμα κατατεθέν της πόλης, το Μπιγκ Μπεν. 

Η πορεία συνεχίζει προς το αυτοκρατορικό Whitehall όπου ο διαδηλωτής θα θαυμάσει τη βασιλική φρουρά με τα περίφημα άλογά της και φτάνει στον ομφαλό του Λονδίνου, τη πασίγνωστη Trafalgar square με τον άγαλμα του Νέλσωνα και την εθνική πινακοθήκη. Στο σημείο αυτό λίγος ελεύθερος χρόνος για χαλάρωση, ξεκούραση και προαιρετικό βανδαλισμό. 

Συνεχίζουμε περνώντας τη μεγαλοπρεπή αψίδα Admiralty που οδηγεί κατευθείαν στη βασιλική Pall Mall απ' όπου το black block της διαδήλωσης θα διακρίνει και τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ όπου και διαμένει η Βασίλισσα Ελισάβετ Β’. Ανηφορίζοντας κατευθυνόμαστε στο αγαπητό στη νεολαία Picadilly Circus, ανέκαθεν εξαίρετο μέρος για κατάληψη μεγαλοκαταστημάτων και τρομοκράτησης αγανακτισμένων καταναλωτών. 

Η έκπληξη της πορείας αυτής είναι αναμφισβήτητα η διάσχιση του Mayfair, αν είμαστε τυχεροί ίσως και να συναντήσουμε καποιες από τις προσωπικότητες αυτής της πόλης - Guy Ritchie, Madonna, Kate Moss, Lady Gaga- να πίνει το καφέ της και να φλερτάρει με το κόσμο που συνθηματολογεί. Αν δε ξεχαστούμε στα πολυάριθμα και σικ καφέ θα βγούμε στην Marble Arch το μοναδικό μαρμάρινο μνημείο στο Λονδίνο, και από κει στη γωνιά των ρητόρων όπου ομιλητές από περιθωριακές ομάδες εκθέτουν τα σχέδια τους για την πρόοδο της ανθρωπότητας, ενώ το συγκεντρωμένο πλήθος τους πειράζει ανελέητα.

Τούτη η αλησμόνητη πορεία καταλήγει στο φημισμένο Hyde Park με τα ανάκτορα του Κένσινκτον . Εκεί θα θαυμάσουμε το μελλοντικό πρωθυπουργό και πρόεδρο των εργατικών Ed Milliband να καπελώνει με τις αηδίες του μισό εκατομμύριο διαδηλωτών πεζοπόρων που προτίμησαν εμάς για την υπέροχη ξενάγησή τους. 

παλαιότερη διαδηλωτική ξενάγηση-περιήγηση εδώ.

ένα άλλο tea party είναι εφικτό ΙΙ

Ευελπιστώ στην οργανωτική πρόνοια των συντρόφων βρετανών και προσδοκώ μεγαλειώδη επιτυχία στη σημερινή διαδήλωση στο κέντρο του Λονδίνου. Όταν οι βρετανοί φοιτητές βγήκαν μαζικά στους δρόμους τον Οκτώβρη και το Νοέμβρη διεκδικώντας απροσδόκητα δυναμικά την αποτροπή της συνέχισης της ανισότητας στην εκπαίδευση και απαιτώντας αλλαγή, τρόμαξαν ακόμα και τους ίδιους τους τους εαυτούς. Ο ασυγκράτητος ψυχισμός του Έλληνα -με το αίμα που κατά παράδοση βράζει σε απρόσμενες ώρες και σε παράξενες θερμοκρασίες- θα δυσανασχετούσε με την απόφαση ότι η επόμενη δράση θα γινόταν 5 μήνες μετά. Γι' αυτό και ίσως ακόμα και τώρα, 5 μήνες αργότερα η ήρεμη πρόσκληση του συντρόφου P για ένα προ της διαδήλωσης πρωινό φαντάζει εξωγήινη. Γιατί, ο σύντροφος P. ένας πρώην βουδιστής και ακαδημαϊκός της Οξφόρδης που είδε κάποια στιγμή το φως και κίνησε στα οδοφράγματα της Βαρκελώνης για περαιτέρω εκπαίδευση, με τους υπόλοιπους συντρόφους έχουν ορίσει προσυγκέντρωση στο κέντρο, πρωί, πρωί - όπως και κάθε παράταξη ή κίνηση άλλωστε-  με τη διαφορά πως η προσυγκέντρωση αφορά τη λήψη καθωσπρέπει αγγλικού πρωινού. Είμαι σίγουρος πως η δράση έχει προαποφασιστεί αλλά φαίνεται ότι σε αυτή τη χώρα, το σχέδιο πάντα εμπεδώνεται με μια γερή πρωινή δόση χοληστερίνης και μερικά φλυτζάνια εκλεκτό τσάι. 

για το κοχλία που ριζώνει όλο και πιο βαθιά

για τη παγκόσμια μέρα της ποίησης 

ένα από τα ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη που με συνταράσσει κάθε φορά που το διαβάζω ή το ακούω

περισσότερη στάχτη και ποίηση εδώ

η BP ξέρει

Διαβάζοντας τις σημερινές αγγλικές εφημερίδες καταλαβαίνω πως θα ξυπνήσω ένα από τα επόμενα πρωινά και ένας ακόμα διεθνής πόλεμος θα έχει ξεκινήσει. Αυτός του ΝΑΤΟ απέναντι.... άραγε σε ποιον;

Διαβάζω εδώ για την ενθουσιώδη ανταπόκριση του εξεγερμένου λιβυκού λαού στο προοπτική της νατοϊκής επέμβασης κατά του παράφρονα δικτάτορά του. Η κοινή λογική προφανώς δε χρειάζεται περισσότερα για να πειστεί για την αξία της ζωής χωρίς τον Καντάφι. Γι΄αυτό ίσως και στη προοπτική του ΝΑΤΟ διστάζει να εξεγερθεί με την ίδια αποφασιστικότητα. Το γιατί "όχι Καντάφι" το ξέρουμε. Το γιατί "όχι ΝΑΤΟ" μπορούμε να το καλοσκεφτούμε: 

• άρση της εθνικής κυριαρχίας της Λιβύης
• βέβαιη κλιμάκωση της σύρραξης και πιθανή εκκίνηση κανονικότατου εμφυλίου
• ισχυροποίηση των φιλοαμερικανικών δικτατοριών του αραβικού κόσμου
• οι γείτονες Τυνήσιοι και Αιγύπτιοι πρέπει να έχουν το μπάτσο δίπλα τους για να μην φυτρώσουν ξαφνικά εκεί που δεν τους έχουν σπείρει
• η υποκρισία ξεχειλίζει: θα γίνει το ίδιο στο Μπαχρέιν, την Υεμένη, το Κονγκό; έγινε τίποτα για τη Παλαιστίνη; 
• το φιλμ έχει άλλωστε ξαναπαιχτεί: Αφγανιστάν, Ιράκ, Κόσοβο, Βοσνία
• και ναι, για το πετρέλαιο πρόκειται

Μα το δίλημμα δυστυχώς τίθεται  ξανά απ' τους κυρίαρχους, που απευθύνονται στους ανίσχυρους και απελπισμένους που ούτως ή άλλως η φωνή τους είναι σιγανή για να διατρανώσουν την απάντησή τους -ειδικά άλλωστε όταν είναι δυνατό αν χρειαστεί και να τους τη κατασκευάσουν. 

Ή ΝΑΤΟ ή Καντάφι λοιπόν, για μια ακόμη φορά. Όπως παλιά "ή ΝΑΤΟ ή Σαντάμ". Όπως πιο παλιά "ή ΝΑΤΟ ή ταλιμπάν". Και σαφώς όπως λίγο πρόσφατα: ή ΔΝΤ ή χρεωκοπία. Οι αλληλέγγυοι της άλλη λύσης -ούτε ΝΑΤΟ ούτε Ταλιμπάν/Σαντάμ/Καντάφι/χρεωκοπία- είναι ακόμα λίγοι και δυστυχώς καθόλου μα καθόλου εξοπλισμένοι. 

πασοκιά 2

και μια επιπρόσθετη σκέψη-συμμετοχή στη παράνοια:

Η πατροπαράδοτη ελληνική καχυποψία μου δίνει και το δικαίωμα της υπόθεση της "πασοκιάς". Αυτοί που κυβερνούν, το πασόκ και τα παράσιτά του, είναι ειδικοί στην εξαπάτηση. Το κάνουν δεκαετίες τώρα, ψεύδονται, κλέβουν, ληστεύουν, καταστρατηγούν κάθε νόμο, εργάζονται σκληρά για τα εκάστοτε αφεντικά τους, στέλνοντας το λογαριασμό στους πολίτες, με αντάλλαγμα τη διατήρηση της εξουσίας, και πάντοτε καταφέρνουν να τη βγάζουν ατιμώρητοι και ψηφισμένοι. Δεν αποκλείω ότι αυτός ο συμβιβασμός δεν είναι μια ακόμη εξαπάτηση, ένα ακόμη ψέμα, και ότι πίσω από αυτό δεν υπάρχει ένα μεγαλύτερο σχέδιο-αιφνιδιασμός. Ο χρόνος -ο μοναδικός μας σύμμαχος σε αυτή την περιπέτεια- για μια ακόμα φορά θα δείξει. 

η πορεία προς το μηδέν

Οι 300 μετανάστες, στον αυτοκαταστροφικό τους αγώνα που ίσως τους στερήσει αυτό που η κοινωνία χρειάζεται περισσότερο, την εργατική τους δύναμη, κέρδισαν το ελάχιστο. Μια προσωρινή παραμονή σε αυτή τη χώρα που παράνομα και επανειλημμένα καταστρατηγούσε τα δικαιώματά τους. Κέρδισαν αυτό που δικαιούνταν από τη πρώτη στιγμή που πάτησαν το πόδι τους στα χώματα της Ελλάδας. Το δικαίωμα να ακουστούν, να λογαριαστούν ως άνθρωποι και όχι ως ζώα, με βάση τις υποχρεώσεις κάθε χώρας με στοιχειώδη πολιτισμό ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα. Να ξεκινήσουν δηλαδή από το μηδέν. 

Αντ' αυτού η ελληνική πολιτεία τους "υποδέχτηκε" στο μείον δέκα. Και ξεκινώντας απ' το μείον δέκα, αυτοί οι άνθρωποι προσέφεραν στη κοινωνία τη μοναδική ευκαιρία να αναζωπυρώσουν την ανάπτυξη και την οικονομία με τη φτηνή, ανταγωνιστική τους εργασία σε τομείς εγκαταλελειμμένους από την αυτόχθονο νεοπλουτίστικη ματαιοδοξία, έχτισαν (στη κυριολεξία) το ολυμπιακό όνειρο των Ελλήνων, στήριξαν με τη δουλειά τους τα χωριά τους, ζωντάνεψαν το δημόσιο χώρο. Η δουλειά τους θα όφειλε να τους φέρει στο συν δέκα. Αντίθετα, παρέμειναν το αντικείμενο εκδούλευσης, εκμετάλλευσης, εκπόρνευσης, συκοφάντησης, παράνομου πλουτισμού για εκατοντάδες νομιμόφρονες πατριώτες, και τα τελευταία χρόνια μεταμορφώθηκαν στους αποδιοπομπαίους τράγους πάνω στους οποίους το συλλογικό ελληνικό ασυνείδητο ξεπλένει τα άρρητα ανομήματα του και το άρμα πάνω στο οποίο η παραπαίουσα ελληνική μεσαία τάξη κατευθύνεται προς τον εκφασισμό της.

Με τη τραγική απεργία πείνας και τον συμβιβασμό που την ολοκλήρωσε, οι 300 από το μείον δέκα πλησίασαν το μείον ένα, ούτε καν το μηδέν, ούτε καν τη στοιχειώδη αφετηρία. Και όμως, όσοι ακόμα δεν έχουμε αποκτηνωθεί ζώντας στις τωρινές συνθήκες αποκτήνωσης, ανακουφιστήκαμε, νιώσαμε πως ήταν μια μικρή νίκη αυτή η τραγική πορεία προς το μηδέν, προς το αυτονόητο.

Δεν αντιπαρέρχομαι τον συμβιβασμό τους, τον επικροτώ με πυγμή και θαυμασμό, γιατί ακόμα νιώθω πως όταν από το μείον δέκα αγωνίζεσαι για το μηδέν, η ζωή εξακολουθεί η μία και μοναδική αξία.

να μην δίνω ιδέες

Διορθώστε με αν κάνω λάθος αλλά σε όλο αυτό το τραγικό αδιέξοδο με την απεργία πείνας των 300ων "χωρίς χαρτιά" δεν έχει γίνει ούτε μια αναφορά, από την ευφυή κυβέρνηση παπανδρέου, σε κάποια πιθανή εξαναγκαστική σίτισή τους ως προσωρινή λύση και οπωσδήποτε ως μιαν απόπειρα αποφυγής του μοιραίου και των απρόβλεπτων συνεπειών που αυτό μπορεί να έχει. Μια λύση που προφανώς οι συσχετισμοί της, εκτός από της νομικής, εμπεριέχονται και στο πλαίσιο της ιατρικής ηθικής, μιας και γιατροί είναι αυτοί που θα κληθούν να βγάλουν το φίδι από τη τρύπα. 

Στις παρακάτω σκέψεις δε προτείνω το παραπάνω. 

Παρακινούμενος από το ηθικό δίλημμα των γιατρών που χρειάζεται να προσφέρουν φροντίδα σε όσους από τους 300 είναι ήδη στο νοσοκομείο, ανέτρεξα στη βιβλιογραφία και βρήκα ότι οι προσεγγίσεις στο θέμα του τι κάνουμε ακολουθούν δυο βασικά και αντιδιαμετρικά επιχειρήματα:

1. το επιχείρημα του πατερναλισμού

Οι υποστηρικτές της πατερναλιστικής θέσης υποστηρίζουν ότι το κράτος έχει μια σιωπηρή υποχρέωση να προστατεύει την υγεία των προσώπων αυτών στο πλαίσιο μιας παραδοσιακής parens patriae principle. Το καθήκον αυτό είναι ιδιαίτερα επιτακτικό στην περίπτωση των ανθρώπων για τους οποίους το κράτος έχει αναλάβει την πλήρη ευθύνη, πχ όσοι βρίσκονται υπό καθεστώς προσφυγικού ασύλου. Το παραπάνω μπορεί να στηριχθεί και στη λογική ότι το κράτος έχει δικαίωμα στην αυτοάμυνα (δηλαδή, οι "απεργοί" δεν έχουν το δικαίωμα να θέτουν το κράτος υπό ομηρία - κάτι που προπαγανδίζεται συνεχώς από τα ελληνικά ΜΜΕ). Το χαρακτηριστικό σε αυτό το επιχείρημα είναι ο σχετικά παράδοξος ισχυρισμός ότι όσο μεγαλύτερη είναι η κηδεμονία του κράτους, τόσο μεγαλύτερο το καθήκον του να επιβάλει τη "θεραπεία"- καταναγκαστική σίτιση. Βέβαια στην ελληνική περίπτωση αναρωτιέμαι αν το κράτος, ακόμα και νομικά δικαιούται μιας τέτοιας δράσης μιας και ουδέποτε και προκλητικά δεν έθεσε τους πρόσφυγες ή τους αιτούντες άσυλο υπό τη προστασία του.  

Το ερώτημα που δεν απαντάται πλήρως με το επιχείρημα του πατερναλισμού είναι σχετικά με το ποιες πτυχές της αυτονομίας του απεργού πείνας διατηρούνται ή γίνονται σεβαστές. Ένα πιο πολύπλοκο επιχείρημα που έχει γίνει δεκτό σε ένα δικαστήριο των ΗΠΑ για μια παρόμοια περίπτωση είναι ότι το κράτος έχει έννομο συμφέρον για τη διατήρηση της τάξης, έτσι ώστε να μπορεί να δικαιολογηθεί για την εφαρμογή παρεμβατικών διαδικασιών, αν μια απεργία πείνας πχ έχει ξεκινήσει καθαρά για να χειραγωγηθεί το σύστημα. 

Σε άλλες περιπτώσεις τονίζεται το "καθήκον διάσωσης" τόσο απ' τον πολίτη όσο κυρίως απ' τον γιατρό, όταν ένα άτομο βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο. Και τα αντεπιχειρήματα όταν διακινδυνεύεται η ζωή, ειδικά μια ζωή προηγουμένως υγιής, είναι δύσκολο να κυριαρχήσουν. Η παραπάνω άποψη προχωρά και στο ότι οι γιατροί οφείλουν να έχουν και ευθύνη ως προς το κράτος να διατηρείται η τάξη και να αποτρέπεται πολιτική και κοινωνική αναστάτωση, μια άποψη που προφανώς πολλοί επαγγελματίες της υγείας δίκαια ίσως αποδοκιμάζουν. Τα δικαστήρια από την άλλη θεωρούν δικαιολογημένη τη χρήση της βίαιης σίτισης με την επίκληση του "δόγματος της ανάγκης." Για παράδειγμα, το 1992, το Ανώτατο Δικαστήριο της Νέας Νότιας Ουαλίας δικαιολόγησε τη αναγκαστική χορήγηση ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης (συμπεριλαμβανομένης βίαιης σίτισης) για τους αιτούντες άσυλο σε απεργία πείνας για λόγους ανωτέρας βίας, επιτρέποντας τη θεραπεία που σε άλλες περιπτώσεις θα θεωρείτο με νομικούς όρους καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων του ασθενή. Και ακόμα περισσότερο η αποτυχία στην προστασία της υγείας του ανθρώπου κατά τη διάρκεια της απεργίας πείνας θα μπορούσε να οδηγήσει σε δικαστικές διαμάχες για αμέλεια από τις υπεύθυνες αρχές, συμπεριλαμβανομένων των ιατρών (σε μια πολιτεία με στοιχειώδη οργάνωση όλα αυτά βέβαια).

Άλλα επιχειρήματα υπέρ της επέμβασης περιλαμβάνουν την αναγνώριση του γεγονότος ότι από τα μέχρι τώρα δεδομένα οι περισσότεροι απεργοί πείνας τερματίζουν τελικά την απεργία τους, αλλά και ότι υπάρχουν μετρήσιμες αλλαγές στον εγκέφαλο ασθενών των οποίων το βάρος μειώνεται κάτω από ένα κρίσιμο επίπεδο, από το οποίο και μετά ο εγκέφαλος δυσλειτουργεί ώστε να βλάπτεται τελικά η βούληση και ως εκ τούτου η διανοητική ικανότητα της λήψης απόφασης. 

2. Το επιχείρημα της αυτονομίας

Στις περισσότερες δυτικές χώρες, οι αρχές και οι γιατροί αναγνωρίζουν γενικά την αυτονομία του ατόμου να αρνηθεί τη θεραπεία. Η αυτονομία των ασθενών υποστηρίζεται και νομικά και αυτό χρονολογείται από πολλές δεκαετίες. Η πληροφορημένη συγκατάθεση για θεραπεία συνήθως απαιτείται, εκτός από περιπτώσεις όπου τα άτομα στερούνται της διανοητικής ικανότητας να λαμβάνουν τα ίδια τις αποφάσεις για την υγεία τους. Όταν υπάρχει η διανοητική επάρκεια, ισχύει ότι η καταναγκαστική σίτιση μπορεί να χαρακτηριστεί το λιγότερο ως μια κατά πρόσωπο επίθεση και στη χειρότερη περίπτωση ως μια μορφή βασανιστηρίου. Το σημαντικότερο επιχείρημα κατά της αναγκαστικής παρέμβασης είναι ότι οι απεργός πείνας έχει προβεί σε προμελετημένη απόφαση να ξεκινήσει την εθελοντική νηστεία. Ως εκ τούτου, η αρχή της "ευθύνης διάσωσης» ή το δόγμα της αναγκαιότητας δεν είναι τόσο σαφείς όσο μπορεί να φαίνονται. Η κατάσταση δεν είναι ακριβώς ανάλογη με μια οξεία, απειλητική για τη ζωή κρίση κατά την οποία ο ιατρός πρέπει να δράσει άμεσα, συχνά χωρίς την προσφυγή σε πληροφορίες. Επίσης, οι απεργοί πείνας διαφοροποιούνται από τα άτομα με αυτοκτονική πρόθεση σε ένα βασικό σημείο: δεν θέλουν να πεθάνουν, θέλουν επίλυση της αδικίας εις βάρους τους. 

Στα ζητήματα αυτονομίας και διανοητικής επάρκειας χρειάζεται να λαμβάνουμε υπ' όψιν και το παρακάτω (που βέβαια ανοίγει τον ασκό του Αιόλου για πυρακτωμένες κουβέντες): Η ψυχική κατάσταση των απεργών πείνας μπορεί να μεταβάλλεται σημαντικά καθ' όλη τη διάρκεια της απεργίας, κάτι που καθιστά δύσκολο να αξιολογηθούν ποιοι από μια σειρά από πιθανούς παράγοντες (περιβαντολογικοί, ψυχολογικοί ή οργανικοί), συμβάλουν στις πνευματικές διακυμάνσεις. Επίσης, στην αλληλεπίδραση των απεργών με τους γύρω τους παρεμβαίνουν παράγοντες, όπως ο πολιτισμικός αποπροσανατολισμός, τα γλωσσικά εμπόδια και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην κατανόηση της πολυπλοκότητας των νομικών διαδικασιών στις οποίες (σε μια συντεταγμένη πολιτεία) θα υπόκεινται. Προφανώς, έννοιες όπως της ιδιωτικής ζωής, του ιατρικού απορρήτου η της αυτονομίας των γιατρών φαίνεται να έχει ελάχιστη σημασία για την ομάδα των 300ων. Η εμπιστοσύνη τους στους γιατρούς φαίνεται να εξαρτάται περισσότερο από το αν πιστεύουν ότι το ιατρικό προσωπικό θα μπορούσε να επηρεάσει την έκβαση των απαιτήσεών τους και από τον βαθμό στον οποίο τηρούνται οι ηθικές αρχές που κατοχυρώνονται στη δυτική ιατρική πρακτική.

Διαβάζοντας τις παραπάνω προσεγγίσεις, αναρωτιέμαι αν το νομικό καθεστώς στην Ελλάδα έχει προβλέψει τέτοιου είδους κρίσεις. Και αν όχι, σε ποιο στάδιο βρίσκεται η συζήτηση πάνω στο υπάρχον φλέγον ζήτημα. Είναι από κοινού αρμοδιότητα του υπουργείου και των αλληλέγγυων η διευθέτηση λύσης;  υπάρχει κάποια εναλλακτική προσέγγιση στο θέμα πέραν της παραδοσιακής των ΜΑΤ και των αμόρφωτων μπάτσων και των απόψεων του Πρετεντέρη; και σε τελική ανάλυση, θα αφεθούν αυτοί οι άνθρωποι να πεθάνουν;

ενδιαφέρουσα βιβλιογραφία για περαιτέρω διάβασμα:

1. Silove; Curtis; Mason; Becker, Ethical Considerations in the Management of Asylum Seekers on Hunger Strike, JAMA. 1996;276:410-415
2. Silove D, McIntosh P, Becker R. Risk of retraumatisation of asylum-seekers in Australia. Aust Z J Psychiatry. 1993;27:606-612.
3. Kos A, Perren-Klinger G, Groenenberg M, Mollica R, DeMartino R, Petevi M. Draft Guidelines on the Evaluation and Care of Victims of Trauma and Violence. Geneva, Switzerland: United Nations High Commissioner for Refugees; 1993.
4. Bhabha J. Deterring refugees: the use and abuse of detention in US asylum policy. Immigration Nationality Law Pract. 1992;6:117-119
5. Moore M. Force feeding of prisoners. Lancet. 1974;1:1109.
6. Gevers S. Doctors and hunger strikes; a legal approach. In: Assistance in Hunger Strikes: A Manualfor Physicians and Other Health Personnel in Dealing With Hunger Strikers. Amersfoort, the Netherlands: Johannes Wier Foundation for Health and Human Rights; 1995:23-28.

γιατί δεν είναι εκβιασμός

Το να κατηγορείς τους 300 μετανάστες για εκβιασμό είναι το πρώτο σκαλοπάτι της επισημοποίησης του εκχυδαϊσμού ως διανοητικού μας εθνόσημου και το τελευταίο του συνειδητού, επίμονου εξευτελισμού της ανθρώπινης ύπαρξης από μια δυτική δημοκρατία. 

Οι 300 είναι αθέλητα απάτριδες, γιατί το να ζεις χρόνια αλλού σε κάνει ξένο και στη ίδια τη πατρίδα σου - ή ό,τι από αυτή έχει απομείνει στη συγκεκριμένη περίπτωση. Οι 300 είναι μόνοι, αφημένοι στη χρόνια διαπροσωπική μοναξιά του πρόσφυγα ή μετανάστη και πλέον, πιο κοντά από ποτέ, στην ανίκητη υπαρξιακή μοναξιά μπρος στη συνειδητοποίηση του θανάτου. Σπίτι δεν έχουν, σπίτι υπήρξε η καρότσα κάποιου φορτηγού όταν περνούσαν παράνομα τα σύνορα, μια στάνη όταν χρειάστηκε να επιβιώσουν στο βουνό, ένα γιαπί όταν φτάσανε στη πόλη, ένα κελί όταν τους πιάσανε για πρώτη φορά, ένα μικροσκοπικό δωμάτιο μαζί με πολλούς ακόμα στα χρόνια της ευημερίας τους σε αυτή τη χώρα, λίγο πριν η νομική σχολή και τώρα - λίγο πριν τη κρισιμότερη στιγμή αυτής της ζωής- το μέγαρο της Υπατείας. Γι' αυτούς η οικογένεια είναι μόνο ανάμνηση, η σκέψη της μάνας καημός, και η επανένωση με τη μικρή τους κόρη το οριστικά ανεκπλήρωτο όνειρό τους. Ο στοιχειώδης πολιτισμός τούς έδωσε τη δυνατότητα να ανακουφίσουν τις συντριπτικές τους απώλειες με το να τους προσφέρει το άσυλο. Η κοινωνία δηλαδή, μέσω της συντεταγμένης πολιτείας που δημιουργεί, αποτελεί την ασπίδα τους, το χώρο όπου θα νιώσουν ασφάλεια και όπου θα υποκαταστήσουν αυτό που τους έχει βάναυσα στερηθεί. Και αν η ελληνική κοινωνία, διαθέτει ακόμα έστω και τα τελευταία ψήγματα αλληλεγγύης και ανθρωπισμού της για να προστατέψει όσους έχουν απομείνει με το τίποτα, η πολιτεία που έχει συνθέσει επιμένει να τους το αρνείται. 

Στη πραγματικότητα το τελευταίο που έχει απομείνει στους 300 είναι η βιολογική τους ύπαρξη. Το σώμα και το μυαλό. Το σώμα και το δικαίωμα της διαχείρισής του, το μυαλό και η διανοητική ικανότητα της ανάληψης ευθύνης που πηγάζει μέσα από αυτό. Η συνειδητή απόρριψη της πρόσληψης ενέργειας και νερού για τη λειτουργία του σώματος το οδηγεί στη καταστροφή του. Και αν δεν επέλθει ο θάνατος, οι 300 θα χάσουν το μόνο εργαλείο που έχουν για να επιστρέψουν στη κοινωνία ό,τι αυτή θα όφειλε να τους έχει προσφέρει. Την εργασία. 

Και έτσι μένει για αυτούς μόνο η ανάληψη της ευθύνης. 

Η ύπαρξή τους στέκει μπροστά μας γυμνή. Ολόκληρη η ζωή τους βρίσκεται τώρα συρρικνωμένη σε τούτη την ύστατη διανοητική πράξη. 

Σας ικετεύω, μην τους την στερήσετε άλλο!