Κόπανοι της χρονιάς 2016

Όλοι θέλουν να τελειώσει αυτή η χρονιά και ει δυνατό να ξεχαστεί για πάντα χαμένη στη λήθη. Αλίμονο όμως. Οι κόπανοι ήταν και φέτος εδώ, αποφασισμένοι να μείνουν και να μας εξαναγκάσουν να τους θυμόμαστε. Με τη υποσημείωση ότι οι παγκόσμιοι κόπανοι ήταν αυτοί που έκλεψαν φέτος την παράσταση, ανατρέχω στο 2016 και αναζητώ για μια ακόμα χρονιά τους δικούς μας καλύτερους από όλους τους κόπανους. Η σειρά που τους παραθέτω δεν είναι αριθμητική, με εξαίρεση τους δύο τελευταίους και μεγαλύτερους. 

Ελλάς Ελλήνων Ομοφοβικών

Οι γνωστοί ομοφοβικοί ετεροσεξιστές κόπανοι - μητροπολίτες Αμβρόσιος, Άνθιμος και Σεραφείμ συνέχισαν και το 2016 το προσβλητικό τους παραλήρημα απέναντι στα LGBT άτομα, στους φίλους και τις οικογένειές τους. Σε αυτούς προστέθηκε φέτος και ο Μητροπολίτης Χίου Μάρκος, ο οποίος πιστός στον χρυσαβγιτισμό του και αυτός ξέρασε τον οχετό του και στους ταλαιπωρημένους Σύριους πρόσφυγες στο νησί. Οι νόμοι αυτού του κράτους προβλέπουν ποινές για αυτού του είδους ρητορικής μίσους αλλά φαίνεται ότι για μια ακόμα χρονιά οι συγκεκριμένοι ρασοφόροι εξακολουθούν να βρίζουν, να συκοφαντούν και διακρίνουν τους πολίτες ανάλογα με τη σεξουαλική τους προτίμηση και ταυτότητα φύλου και η στάση τους να επικροτείται, απολαμβάνοντας το μισθό και τα προνόμια του ανώτατου δημόσιου υπαλλήλου. Βέβαια, η λεκτική βία και η διάκριση  δεν ακούστηκε μόνο από εκκλησιαστικού άμβωνος αυτή τη χρονιά. Για ένα ακόμα έτος, η ελληνική βουλή - ο "ναός" της δημοκρατίας- άκουσε έναν εκπρόσωπο πολιτών να απαιτεί την «αυτοδιάθεση» των ανθρώπων και να διερωτάται: «Μπορεί ένας τρανσέξουαλ να είναι παιδαγωγός; Μπορεί ένας γκέι να είναι μπέιμπι σίτερ;». Του όνομα αυτού, Κώστας Κατσίκης. Με εξαίρεση τον βουλευτή της ΕΚ Γεωργιάδη κανείς από τους άλλους εκπροσώπους των πολιτών εκεί μέσα δεν αντέδρασε στις συκοφαντίες του Κατσίκη, επιτρέποντας έτσι όχι μόνο την ανοχή αλλά επικροτώντας στην ουσία και εδώ τη ρητορική μίσους. Ο Κατσίκης βεβαίως ολοκλήρωσε το λογύδριό του με την κλασσική καταφυγή στον πατριωτισμό και την ορθοδοξία: «Παραμένοντας πιστοί στις χριστιανικές μας αντιλήψεις, ως Έλληνες πατριώτες θα συνεχίσουμε τον αγώνα των αρχών μας». Κλείνω με ένα απόσπασμα του φετινού παραληρήματος και του χρυσαβγίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας:«Σε λίγα χρόνια, όπως πάνε τα πράγματα, οι ομαλοί, οι φυσιολογικοί άνθρωποι, θα τρέχουν να κρυφτούν, αφού οι ανώμαλοι θα πλεονάζουν καί θα κομπάζουν με την δαιμονική τους υπερηφάνεια!». 

Ο Φίλιππος Πλιάτσικας και ο B.D.Foxmor

Το 2016, μια χρονιά που ξεκίνησε με τον θάνατο του David Bowie και συνεχίστηκε με τον θάνατο μεταξύ άλλων του Prince και του Leonard Cohen, έμελλε να είναι και η χρονιά που στην Ελλάδα "ο Φίλιππος Πλιάτσικας και ο B.D. Foxmoor με τις θρυλικές παράλληλες πορείες τους συναντήθηκαν για πρώτη φορά υπό τον ρυθμό των 9/8 και δημιούργησαν ένα απρόσμενο, συγκλονιστικό ζεϊμπέκικο". Το απρόσμενο, συγκλονιστικό ζεϊμπέκικο αυτών των συνταξιούχων της ποιότητας ονομάζεται "Λογαριασμός" και η πραγματικότητα είναι ότι για να ακούσεις ολόκληρο τον "Λογαριασμό" χρειάζεσαι ηρωίνη.
Μπορώ να φανταστώ τη στιγμή της έμπνευσης: Σε μια ψαροταβέρνα του Περάματος, μετά από τις σόδες, ο Foxmoor ζητάει λογαριασμό. Όταν το γκαρσόνι τον φέρνει, ο Φίλιππος "βάζει κάτω το χαρτί να λογαριάσει" πόσο θα πληρώσει ο καθένας. "Μα πριν προλάβει να σκεφτεί παίρνει ο αέρας το χαρτί" και ο Φίλιππος καταλαβαίνει τότε ότι μια τέτοια συγκλονιστική στιγμή δε θα έπρεπε να την αφήσει ανεκμετάλλευτη. Πάνω στο χάρτινο τραπεζομάντιλο της ψαροταβέρνας έγραψε μερικές βασικές λέξεις από την εποχή των Πυξ Λαξ (ψυχή, σιωπή, χρεώματα, ουρλιαχτά κτλ) και σκάρωσε αμέσως αμέσως τους πρώτους στίχους. Πρόσθεσε και λίγο γεροντική αναπόληση, μπόλικη ψυχική μιζέρια και δυο τρεις κλασσικές ασυναρτησίες για κουπλέ, έβαλε και ο B.D. Foxmoor μια πρέζα νηπιακού υπαρξιακού άγχους, και μέσα σε πέντε λεπτάκια έτοιμη η επιτυχία. Μουσική προφανώς δε χρειαζόταν, η ενορχήστρωση περιττό έξοδο, και για βίντεο κλιπ η παραλία δίπλα στην ψαροταβέρνα με λίγο γαλάζιο ουρανό για να σπάσει η κατάθλιψη φάνταζε μοναδική.
Ορμώμενοι από την παράδοξη πεποίθηση μιας κάποιας ευγνωσμένης καλλιτεχνικότητας και έχοντας γράψει στα παπάρια τους το ετερόκλιτο κοινό τους, ο Φίλιππος Πλιάτσικας και ο B.D. Foxmoor δείχνουν ασφαλείς στη γνώση ότι το κοινό ξεκάθαρα θα καταπιεί οποιοδήποτε έμεσμα ξεράσουν δυο μαυροντυμένοι μεσήλικες με γκρίζα μαλλιά και γυαλιά ηλίου που αράζουν με τα χέρια στις τσέπες σε κάποια ακρογιαλιά. Και συνεργάζονται γράφοντας ένα τραγούδι που το άκουσμά του αρκεί για να πείσει τον Donald Trump να πατήσει το κουμπί με τα πυρηνικά. Ο Πλιάτσικας συνεχίζει το πλιάτσικο στη νοημοσύνη μας και η συμμετοχή του B.D. Foxmoor, εμπνευστή του Low Bap, προφανώς πιστοποιεί ότι πιο Low δε γίνεται. Για να βεβαιωθούμε στο τέλος ότι ο λογαριασμός στον οποίο το κομμάτι αναφέρεται δε μπορεί παρά να είναι ο τραπεζικός τους.
Χωρίς αμφιβολία τα πέντε πιο βασανιστικά λεπτά του 2016.

Ελένη Αυλώνιτου, Ιωάννης Δέδες, Νίνα Κασιμάτη, Γιώργος Ντζιμάνης, Δημήτρης Ρίζος, Νίκος Παρασκευόπουλος. 

Κάποτε αυτό το έκανε ο Τράγκας, ο Ευαγγελάτος, ο Χατζηνικολάου, ο Μπάμπης ο Παπαδημητρίου. Ο εξορθολογισμός της εγκληματικής συμμορίας, η επίκληση για μια σοβαρή δολοφονική δράση μέχρι τώρα διαχεόταν στα μυαλά των εξαθλιωμένων πολιτών από την τηλεόραση και τους δημοσιογράφους της. Πλέον η κανονικοποίηση της πολιτικής υπόστασης της νεοναζιστικής οργάνωσης των δολοφόνων της χρυσής αβγής γίνεται θεσμικά, στο όνομα μιας κάποιας πολιτικής ορθότητας, στο όνομα της δημοκρατίας. Από βουλευτές και υπουργούς ενός κόμματος που ακόμα αυτοαποκαλείται ριζοσπαστική αριστερά. Που περπατούν στο πλάι ψυχοπαθητικών φασιστών, προς το παρόν κυριολεκτικά. Το επόμενο θεσμικό βήμα θα είναι η σύγκλιση αντί για τη ρήξη με τον νεοναζισμό, όπως πρότεινε ο καθηγητής Παρασκευόπουλος. Και μετά η στήριξη της υπόδικης εγκληματικής οργάνωσης προς την εκδημοκρατικοποίησή της. Είναι το αντίστοιχο του "αγκαλιάστε έναν φασίστα" που ακούστηκε σε μια συναυλία λίγα χρόνια πιο πριν, αλλά αυτή τη φορά στο πολιτικό του αντίστοιχο. Μα έτσι μόνο συνηθίζουμε το δηλητήριο. Έτσι γινόμαστε ίδιοι με το τέρας. Που θα γυρίσει αμέσως μόλις βρει την ευκαιρία και θα χώσει το μαχαίρι του στα σπλάχνα μας γελώντας. Ρωτήστε και τη μάνα του Φύσσα, κόπανοι. 

Η Κιβωτός των Αστέγων

Στις 10 του Δεκέμβρη, λίγο πριν τα Χριστούγεννα, 35 εθελοντές και 4 ομάδες της οργάνωσης Κιβωτός Αστέγων συμμετείχαν σε μια ανθρωπιστική, συμβολική δράση κατά την οποία άστεγοι της Αθήνας έγιναν αποδέκτες ενός χριστουγεννιάτικου δέντρου. Η πράξη αυτή για την οποία δεν αρνούμαι μια κάποια καλή πρόθεση ανήκει στην ίδια κατηγορία με τα αξιομνημόνευτα sleeping out nights στην λίγο προ της κρίσης Ελλάδα και με το καθάρισμα παγκακιών από τσίχλες και το ντύσιμο δέντρων με πουλόβερ από lifestyle εθελοτυφλούντες ακτιβιστές κατά την αφετηρία της κρίσης.
Η Κιβωτός των Αστέγων επιδεικνύοντας την τραγική της αντίληψη στο τι ακριβώς σημαίνει ιεραρχία των αναγκών μετέτρεψε τη βασική επιβιωτική ανάγκη της στέγασης και της προστασίας σε υπόθεση επιβεβαίωσης της προσωπικής υπόληψης και μάλιστα επιβεβαίωση εξωγενούς προέλευσης. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, όταν δηλαδή ένας εξωτερικός φορέας συνειδητά με τις πράξεις του επιχειρεί τη μετατροπή μιας ζωτικής ανάγκης επιβίωσης σε ανάγκη που αφορά ζητήματα αυτό-εκτίμησης ή αυτό-υπόληψης (όπως ένα προσωρινό κατά τ ' άλλα αίσθημα ευφορίας από ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο), η αντίφαση που προκύπτει αποτελεί μια βαθιά ειρωνεία απέναντι στην ανθρώπινη ύπαρξη και συντελεί στον πλήρη εξευτελισμό των ανθρώπων που γίνονται αποδέκτες αυτής της δράσης. Με άλλα λόγια η Κιβωτός των Αστέγων ταπείνωσε και εξευτέλισε συνειδητά ανθρώπους εξαιρετικά ευάλωτους που στερούνται της ικανοποίησης μιας εκ των ουσιωδέστερων αναγκών, αυτής της στέγασης, για την οποία ανάγκη  υποτίθεται  ότι φροντίζει η εν λόγω οργάνωση. 

Επιπλέον τόσο η πράξη της Κιβωτού όσο και τα παλαιότερα φαινόμενα sleeping out nights και των πουλόβερ στα δέντρα δεν αποτελούν πάρα δείγματα μιας light μορφής της κυρίαρχης ιδεολογίας. Σύμφωνα με αυτή, οι φορείς της κυρίαρχης ιδεολογίας -η Κιβωτός σε αυτή την περίπτωση- αναπτύσσουν μια φαντασίωσική αντίληψη της πραγματικότητας και του είδους της συσχέτισης μεταξύ του ατόμου και των πραγματικών συνθηκών διαβίωσης και ύπαρξης αυτού. Έτσι, μέσα από αυτή τη μορφή της ιδεολογίας η διαστρεβλωμένη αντίληψη κανονικοποιείται και από ένα σημείο και μετά η διαταραγμένη συσχέτιση του ανθρώπου με τις συνθήκες διαβίωσης ή ύπαρξής του περνιέται ως φυσιολογική, πχ να δωρηθεί ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο σε έναν άστεγο.
Η Κιβωτός των Αστέγων ξεκάθαρα απώλεσε οποιονδήποτε λόγο ύπαρξης είχε. Επιζεί όμως χάρη στην κυρίαρχη ιδεολογία. Αυτό βέβαια δεν τους κάνει λιγότερο κόπανους.

Σύλλογος γονέων και κηδεμόνων 5ου Δημοτικού Ωραιοκάστρου και 2ου Δημοτικού Φιλιππιάδας

Αρνήθηκαν από παιδιά συνομήλικα των δικών τους την πανανθρώπινη ανάγκη για εκπαίδευση και παιδεία. Εκτόξευσαν συκοφαντίες σχετικά με τα κίνητρά τους (αναφέρθηκαν στα κίνητρα των παιδιών οι κόπανοι!) και έκαναν αισχρές υποθέσεις σχετικά με την υγεία τους καταφεύγοντας σε φαντασιώσεις. Έφτασαν μάλιστα στο κατώτατο σημείο να διακρίνουν τα παιδιά ανάλογα με την εθνική τους προέλευση προσδίδοντας τους την ευθύνη της καταγωγής απαιτώντας και την τιμωρία τους γι' αυτό. Συστηματικά τα στοχοποίησαν (στοχοποίησαν παιδιά οι κόπανοι!). Φυσικά κάθε επιχείρημα αυτών των συλλόγων ενάντια στην ένταξη των παιδιών στο σχολείο καταρρίφθηκε με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο. Μερικά δε από τα επιχειρήματα φανέρωσαν και αμορφωσιά, α-πληροφόρηση, προκατάληψη και ανοησία. Το πιο ενδιαφέρον βέβαια ήταν ότι η αντιπαράθεση επιχειρημάτων και το στρίμωγμα των μελών αυτών των συλλόγων με τη χρήση της κοινής λογικής λειτούργησε σαν κουμπί ενεργοποίησης των πιο σκοτεινών και μισανθρωπικών ενστίκτων τους και αποκάλυψε ότι στην πραγματικότητα η δράση τους τροφοδοτείται από κίνητρα ρατσιστικά και ξενοφοβικά. Η υπόθεση της ένταξης των προσφυγόπουλων στο σχολείο κατέδειξε ότι οι γονείς και οι κηδεμόνες στο 5ο Δημοτικό Ωραιοκάστρου και 2ο Δημοτικό Φιλιππιάδας ζουν σφιχταγκαλιασμένοι με τον φασισμό. Η πάλη ενός ανοιχτού και ανεχτικού σχολείου και των δασκάλων του με τέτοιους γονείς και κηδεμόνες είναι κρίσιμη για το σε ποια κοινωνία θα ζήσουν και τα δικά μας παιδιά .

Οι #Παραιτηθείτε

Οι Παραιτηθείτε υπήρξε μια κίνηση που μέσα στο 2016 άφησε το σημάδι της τόσο ώστε να μπει σε αυτή τη λίστα. Ήταν ένα hastag στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που αχρωμάτιστα και ακομμάτιστα οργάνωσαν μια συγκέντρωση τον Ιούνιο του '16 με σκοπό να ρίξουν τη κυβέρνηση Σύριζα-Ανέλ.  Η συγκέντρωση διαφημίστηκε επαρκώς από τον έγκριτο Σκάι και τον Μπογδάνο και αυτό από μόνο του ήταν ενδεικτικό για τις προσδοκίες που θα οφείλαμε να έχουμε. Τελικά η συγκέντρωση ήταν αποτυχία αλλά κατάφερε να μαζέψει την αφρόκρεμα της ελληνικής γραφικότητας. Οι Παραιτηθείτε θα ήθελαν πολύ να ανήκουν στο μέτωπο της Λογικής ή ακόμα καλύτερα στην παράταξη της Αριστείας (βλέπε πιο κάτω), αν και εδώ που τα λέμε ο Θανάσης ο Χειμωνάς, εκλεκτό μέλος των Παραιτηθείτε, ανήκει εκεί δικαιωματικά. Στη πραγματικότητα αντί αριστείας οι Παραιτηθείτε κινήθηκαν μεταξύ σοσιοπάθειας, παράνοιας και τρολαρίσματος. Μεγαλύτερη τους ελπίδα, ίσως ακόμα και από τη πτώση του Σύριζα, ήταν να τους πάρουν στα σοβαρά. Δεν τα κατάφεραν ωστόσο. Μα, καθώς πλησίαζε η ώρα και μέρα της συγκέντρωσής τους, και μαθαίναμε όλο και περισσότερες λεπτομέρειες γι' αυτούς, καταλάβαμε δυστυχώς ότι τα βασικά στελέχη και διοργανωτές ήταν μέλη του πασόκ και της νέας δημοκρατίας οι περισσότεροι με αποτέλεσμα να ξενερώσουμε μαζικά. Ειδική μνεία οφείλει ωστόσο να δοθεί σε έναν συνδιοργανωτή, αυτόν με το κωδικό όνομα Iskar Asif  ή Anti-Syriza Fighter (εικόνα). Ο Anti-Syriza Fighter αναδείχθηκε επάξια φέτος μέσω αυτού του κινήματος και δίκαια εκτός από κόπανος της χρονιάς κερδίζει και το βραβείο του Τζήμερου 2016. Αλλά, για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, οι Παραιτηθείτε ήταν στη πραγματικότητα οι νικητές. Τα δείγματα ιδεολογίας των Παραιτηθείτε καθώς ξεδιπλώνονταν στα μέσα δικτύωσης ήταν εκείνα που τελικά κυριάρχησαν πολιτικά το 2016: Μισαλλοδοξία, ελιτισμός, σεξισμός, αποϊδεολογικοποίηση, υβρεολόγιο αντί επιχειρήματος. Οι Παραιτηθείτε θα αποτελούσαν τους ιδανικότερους προπομπούς ενός Donald Trump της Ελλάδας και οπωσδήποτε θα κοσμούσαν την κοινοβουλευτική του ομάδα.


Πράσινη Νέμεσις - Μηδενιστές Πυρπολητές Τρόλεϋ

Τον Δεκέμβρη του 2016 στάλθηκε σε καθεστωτικά μέσα [ανάμεσα στα οποία Καθημερινή, zougla και Bloko(?)] μια προειδοποίηση από την αναρχική οργάνωση Πράσινη Νέμεσις ότι δηλητηρίασαν 12 σάλτσες για Ceasar σαλάτες της Hellmans, 23 συσκευασίες σάλτσα ντομάτας Pummaro ''Κλασσική'', 11 συσκευασίες σάλτσα ντομάτας Pummaro ''Πιο συμπυκνωμένη'', 35 συσκευασίες ''Φρέσκο γάλα'' της ΔΕΛΤΑ, 12 μπουκάλια Nestea ροδάκινο της Nestle, 10 μπουκάλια Nestea λεμόνι της Nestle και 29 μπουκάλια Coca Cola Light. Στόχος τους είναι να προκαλέσουν χτύπημα στις πολυεθνικές που παρασκευάζουν αυτά τα προϊόντα διαμέσω της απόσυρσης αυτών από τα σούπερ μάρκετ. Δεν έχω να προσθέσω κάτι άλλο εδώ.
Τον Δεκέμβρη επίσης, αναρχικοί-μηδενιστές καίνε ολοσχερώς 3 τρόλεϋ στην Πατησίων αφού προηγουμένως με τάξη και ασφάλεια κατεβάζουν τους επιβάτες ζητώντας τους συγγνώμη για την αναστάτωση και την απότομη διακοπή του ταξιδιού τους και τονίζοντας παράλληλα ότι εκείνες τις ημέρες προτεραιότητα είχε η καταστροφή του πολιτισμού. Δεν θα το μάθω ποτέ αλλά αναρωτιέμαι αν είναι οι ίδιοι που εκπαιδεύουν τα ΜΑΤ κάθε Παρασκευή βράδυ έξω από το Πολυτεχνείο να δέρνουν διαδηλωτές στις πορείες και να πετάνε δακρυγόνα.
Λίγο αργότερα, το Anarchy Press κατασκευάζει μια αριστουργηματική "ανάληψη ευθύνης" (ίσως η καλύτερη φάρσα των τελευταίων ετών) με στόχο να αποκαλύψει πόσο μεγαλειώδεις κόπανοι είναι τόσο οι μηδενιστές-πυρπολητές όσο και οι κυνηγοί κεφαλών δημοσιογράφοι. Ένα απλό google search θα αποκαλύψει τον ασύγκριτο δημοσιογραφικό οίστρο όλων σχεδόν των "σοβαρών" μέσων που διψώντας να αποκαλύψουν τους αναρχικούς-τέρατα πέφτουν στην παγίδα της ίδιας ανοησίας της Πράσινης Νέμεσης και των Μηδενιστών Πυρπολητών.  Μ' ένα σμπάρο, δυο κόπανοι!
Σπάσε, κάψε, διασκέδασε, το χάος είναι φίλος σου.

Κυβέρνηση Σύριζα-Ανέλ 

Η "χαλαρή" δεξίωση της κυβέρνησης τον Οκτώβριο του 2016 στους βουλευτές Σύριζα-Ανέλ έμοιαζε με όαση μέσα στην συνεχή αναταραχή του να έχεις την ευθύνη να διαπραγματεύεσαι και να παίρνεις αποφάσεις. Θαύμασα την ηρεμία, την γαλήνη με την οποία εξέχουσες προσωπικότητες των δύο κομμάτων συμμετείχαν. Το cognitive dissonance μεταξυ των ζουρνάδων της Ευρώπης και του να επιτείνεις ένα θλιβερό φαύλο κύκλο φτωχοποίησης, υπερχρέωσης και κατάθλιψης αντιμετωπίζεται τελικά λιγότερα δύσκολα από όσο θα φαντάζεται κάνεις: Λίγο κρασί, κάνα καναπεδάκι, τον Ζουράρι να παίζει μια όμορφη μελωδία στο πιάνο και τον Φλαμπουράρη να αποτολμά δύο τρεις στίχους παρέα με τη Θεανώ Φωτίου. Κάπου πιο δίπλα και ο Αλέξης να δοκιμάζει τα ξηροκάρπια. Όμορφες σκηνές. Σχεδόν πασοκικές, αν συμμετείχε σε αυτές και ο Γιώργος Νταλάρας. Με έκαναν να σιγουρευτώ πως η πολιτική κριτική δεν έχει πια νόημα με δαύτους. Στα παπάρια τους όλα.

Και οι πρωταθλητές Κόπανοι. Με σειρά κατάταξης. 

2.  Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η παράταξη της Αριστείας

Η παράταξη της Αριστείας γενεολογικά αποτελεί απόγονο του αλήστου μνήμης Μετώπου της Λογικής. Δομικά αποτελεί τη γνωστή κραταιά ελίτ που είναι διαχρονικά κυρίαρχη τις τελευταίες δεκαετίες και που μέχρι πρόσφατα κατάφερνε να συντηρεί την εξουσία της (και τους τραπεζικούς της λογαριασμούς) χάρη σε ένα ασφυκτικά περιπλεγμένο δίκτυο παραεξουσίας αποτελούμενο από πολιτικούς παράγοντες, αεριτζήδες επιχειρηματίες, λαμόγια και γνωστούς δημοσιογραφικούς οίκους εκδοτών και τηλεοπτικών καναλιών, γνωστοί και ως Νταβατζήδες. Ιδεολογικά είναι προφανώς ο κέρβερος του ελληνικού καπιταλισμού, με λίγο από γκλάμουρ πατριδογνωσία όταν ήταν το πασόκ κυβέρνηση, καταστολή και βία επί δεξιάς και την επίφαση της Ορθής Λογικής όταν τα πράγματα έγιναν σκούρα και χρειάστηκε ο παραμερισμός της όποιας δημοκρατίας. Για λίγο μάλιστα επιχείρησε να πάρει και τη μορφή του Ακραίου Κέντρου κατασκευάζοντας το Ποτάμι αλλά το πείραμα αυτό αποδείχτηκε κωμικό και βλέπουμε ξεκάθαρα πια να το αποσύρει στον κάλαθο της ιστορίας. Στο δημοψήφισμα του 2015 πήρε ίσως για πρώτη φορά κινηματική μορφή μέσω του ΝΑΙ και των Μένουμε Ευρώπη.
Το καινούργιο παραμύθι λοιπόν που ξεκίνησε το 2016 σε αυτόν το χώρο ονομάζεται Αριστεία. Από την Αριστεία διακατέχονται "νέοι" πολιτικοί, γνωστοί διανοούμενοι, καθηγητές πανεπιστημίου-αρθρογράφοι στην Καθημερινή, φιλόσοφοι των TEDx, καθώς και κάθε λογιών άριστοι από κάθε επαγγελματικό κύκλο. Όλοι αυτοί επιχειρούν να εκφράσουν για ακόμα φορά την επιχειρηματικότητα, τη δημιουργία, την Ελλάδα που ξυπνάει νωρίς, τις ιδέες που αξίζει να διαδίδονται, κάθε μορφής start up. Στην πραγματικότητα είναι οι γνωστοί διαχρονικοί νεοδημοκράτες, οι απόγονοι πολιτικών τζακιών δηλαδή, οι μητσοτάκηδες, οι καραμανλήδες, οι βαρβιτσιώτηδες και οι κεφαλογιάννηδες, μερικοί πρώην φασίστες, η Ομάδα Αλήθειας και τα διαδικτυακά τους τρολ, καθώς και κάποιοι αποπροσανατολισμένοι πρώην πασόκοι που όταν δεν διαπομπεύουν οροθετικές κτυπάνε το χέρι τους στα έδρανα υπερσπίζοντας το εγώ τους, οι ίδιοι δηλαδή που δημιούργησαν την κρίση. Και για να μην είμαι ισοπεδωτικός, αριστεία είναι και ο Μπογδάνος, ο Τατσόπουλος, ο Χειμωνάς, ο Ράμφος, η Σώτη Τριανταφύλλου, ο Ψαριανός, ο Θεοχάρης, ο Καμίνης, ο Τζήμερος, ο Μανδραβέλης, ο Τάκης ο Θεοδωρόπουλος, ο Χαντζόπουλος, ο Πορτοσάλτε και οι άλλοι δημοσιογράφοι του Σκάι. Μιλάμε για γαλαξία αριστείας. Βέβαια, η επίκληση της Αριστείας γίνεται -όπως οι ίδιοι άθελά του περιγράφουν- διά της εις άτοπον απαγωγής κατόπιν μια φαντασιακής τους σύγκρισης με τον Σύριζα. Θεωρούν δηλαδή τους εαυτούς τους άριστους γιατί τους συγκρίνουν με την κυβέρνηση Σύριζα-Ανέλ. Και όταν προφανώς αναφέρονται στην αριστεία, έτσι όπως την μετουσιώνουν οι ίδιοι στην πράξη, εννοούν την περιφρόνηση του ανθρώπου και τον υποβιβασμό του ως το μέσο για τη κερδοφορία, την ακύρωση της δημοκρατίας, την λατρεία της ανισότητας, την ειδωλοποίηση των ελίτ και την αποθέωση του ατομισμού ως το υπέρτατο ιδανικό, το ξέπλυμα της χρυσής αβγής και ένα βαθύ, ωμό κυνισμό απέναντι στους φτωχούς και τους εξαθλιωμένους.
Όλοι αυτοί βέβαια, χρειάζονται έναν αρχηγό, και όχι κάποιον Σταύρο Θεοδωράκη. Έτσι για αρχηγό τους διάλεξαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη (εικονιζόμενος στη φωτογραφία). Πριν το κάνουν αυτό, ο Κυριάκος είχε ήδη στεφτεί το καλύτερο βιογραφικό της χώρας και “Global Leader for Tomorrow” από το World Economic Forum. Νωρίτερα, ως βρέφος είχε διατελέσει πολιτικός κρατούμενος και πέρασε 6 χρόνια σε εξορία ενώ ως νέος ήταν από τους ελάχιστους έλληνες που έκαναν τη στρατιωτική θητεία τους χωρίς "βύσμα" ακόμα και όταν ο πατέρας του τότε ήταν ο πρωθυπουργός της χώρας. Προφανώς ο Κυριάκος είναι μόνο κατ' επίφαση αρχηγός της νέας Δημοκρατίας, της γνωστής Νέας Δημοκρατίας, του κόμματος Νέας Δημοκρατίας για όσους δεν καταλαβαίνουν. Είναι επίσης μόνο κατ' όνομα γιος του Κώσταντίνου Μητσοτάκη, αδελφός της Ντόρας Μπακογιάννη, και πολλαπλά υπουργός επί Σαμαρά. Και λέω κατ' επίφαση και κατ' όνομα γιατί πάνω απ΄ όλα είναι Ο άριστος.

1. O Αλέξης Τσίπρας

Μέσα στο 2016 ολοκληρώθηκε η γενικευμένη αποτυχία του ως ηγέτης της χώρας. Από πολέμιος του μνημονίου πλέον αποτελεί τον ιδανικότερο συνεργάτη του ευρωπαϊκού νεοφιλελευθερισμού, και εκτός από εκτελεστής συμβολαίων διάλυσης της κοινωνίας συνεχίζει την πανωλεθρία οποιασδήποτε προοδευτικής αντιπαραβολής πιστεύοντας ότι ακόμα είναι ο κύριος εκφραστής της. Μέσα στη χρονιά, αποπειράθηκε να τσακίσει τη διαπλοκή, επιχειρώντας ταυτόχρονα να κατασκευάσει τη δική του και γελοιοποιήθηκε. Αποπειράθηκε μια κάποια προοδευτική κατεύθυνση σε κάποια θέματα μα ταπεινώθηκε από την Ελληνορθόδοξη εκκλησία η οποία ταπεινώνοντας για μια ακόμα φορά και τους πολίτες τσάκισε οποιαδήποτε αντίσταση. Η δημόσια εικόνα του αυτή τη χρονιά προκάλεσε ερωτήματα καλώντας τον πολίτη να ερμηνεύσει με ποικίλους τρόπους τη συναισθηματική του απροσφορότητα, την παράδοξη ευφορία του, την αλεξιθυμία, καθώς και την αμβλύτητα του συναισθήματος που κατά καιρούς επέδειξε σαν κέρινη κούκλα. Σωτήριος για τον ίδιο και τον συναισθηματικό του κόσμο βέβαια ήταν ο θάνατος του Κάστρο. Η ομιλία του Αλέξη στη plaza de la revolucion μπρος σε εκατοντάδες χιλιάδες κουβανούς δεν μπορεί παρά να ήταν η εκπλήρωση μιας ανείπωτης εφηβικής φαντασίωσης για τον ίδιο που θα υπεραναπλήρωσε το προσωπικό αίσθημα της συνολικής φετινής αποτυχίας. Ό,τι χρειαζόταν για να συνεχίσει να θεωρεί τον εαυτό του πρωθυπουργό. Τελειώνοντας τη χρονιά, ο Αλέξης παραμένει ακόμα ικανός και επιτυχημένος μόνο σε ένα: στην παραπολιτική και στους παρασκηνιακούς χειρισμούς. Και αυτό αποτελεί απόδειξη ότι η σπουδή στο πανεπιστημιακό αμφιθέατρο σε αυτή τη χώρα έχει ακόμα χρηστικό αντίκρυσμα. Απέναντι στους πολιτικούς του αντιπάλους της ίδιας κατηγορίας θριαμβεύει. Γι΄αυτό και είναι ο νούμερο ένα κόπανος του 2016.

Ελπίδα, όχι αισιοδοξία

Ο Βασίλης Αλεξάκης ανήκει εδώ και χρόνια στους αγαπημένους μου συγγραφείς. Η ευρύτερη θέση και στάση του στα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα έχει πάντα βαρύνουσα σημασία για μένα ακόμα και στις περιπτώσεις που δεν συμφωνώ πλήρως με αυτή. Στα κείμενά του, και όχι μόνο στα μυθιστορήματα, η λέξη, η μνήμη, η ιστορία, η μετανάστευση, η πατρίδα, η ταυτότητα έχουν κεντρική σημασία. Όταν διαβάζω τα κείμενά του, πολλές φορές έχω βρει τον εαυτό μου να επεξεργάζεται μια ιδιότροπη ταύτιση όχι τόσο με τον ήρωα αλλά με το πρόσωπο-συγγραφέα που αναγκάζει τον ήρωα να αντιπαλέψει με τις έννοιες αυτές. 

Έπεσα πρόσφατα πάνω ένα άρθρο για τον Αλεξάκη στην Εφημερίδα των Συντακτών. Όλο το άρθρο βρίσκεται εδώ. Σε αυτό στάθηκα σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι: 

«Οταν ζεις από το 1969 στο Παρίσι, η Ελλάδα γίνεται μια μυθική χώρα. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα της κρίσης προσγειώθηκα στην πραγματικότητα. Κατάλαβα ότι η χώρα δεν είναι αυτό που νόμιζα εγώ όταν έκανα μπάνια τα καλοκαίρια στην Τήνο. Γνώρισα όμως και μια κυρία 105 χρόνων, τη Λιλή Αλιβιζάτου -σύζυγος γιατρού και αδελφή του Γιώργου Θεοτοκά-, με την οποία κλείνει το βιβλίο. Αυτή μου είπε: “Αφού θα μιλήσετε για τον τόπο μας, κάντε το με γλυκύτητα, με κατανόηση, μη μας ταπεινώσετε”. Ετσι, νιώθω υποχρεωμένος να είμαι αισιόδοξος... Ασφαλώς, ζούμε πολύ δύσκολα χρόνια, βλέπω την κατάθλιψη των φίλων, είναι στιγμές που νομίζεις ότι έχουμε χάσει τον ελληνικό ήλιο, αλλά παραμένω αισιόδοξος. Από αγάπη για την Ελλάδα», τονίζει. «Είναι μια χώρα όπου γυρίζεις, παρά φεύγεις».

Υπήρξε μια πρόταση στο παραπάνω απόσπασμα που κέντρισε την προσοχή μου. Ήταν τα λόγια της Λιλής Αλιβιζάτου. Ειδικά η παράκληση για κατανόηση, η ελπίδα της μεταχείρισης με γλυκύτητα, η προτροπή της αποφυγής της ταπεινώσης. Σαν όλος αυτός ο βόρβορος να έχει κρύψει κάτι, λες και κάτω από τη βρωμιά να υπάρχει ακόμα περιθώριο για οξυγόνο. Μη μας ταπεινώσετε. Το δικαίωμα της αξιοπρέπειας που εξέπεσε από αντικείμενο πάλης και μετατράπηκε στο ζητούμενο μιας προτροπής. Βγαλμένο από τα χείλη μιας υπεραιωνόβιας αστής. Μη μας ταπεινώσετε. Μη μας φωτίσετε -θα έλεγα εγώ συνεχίζοντας το σκεπτικό της- το προσωπείο μας, τον πολιτισμό μας, τη συμπεριφορά μας απέναντι στους αδύναμους, στους ευάλωτους, σε αυτούς που βρίσκονται σε ανάγκη. 

Ο Βασίλης Αλεξάκης απαντά σε αυτή τη προτροπή με συμπάθεια. Γίνεται μάρτυρας της κατάθλιψης αλλά επιμένει στην αισιοδοξία. Η αισιοδοξία, μια πολύπλοκη νοητική στάση επιπλεγμένη από συναισθηματικές και γνωσιακές καταστάσεις, μετατρέπεται μπρος στην συγκεκριμένη προτροπή σε υποχρέωση. Σε καταναγκασμό. Θα ήθελα να ρωτήσω τον Αλεξάκη περισσότερα γι' αυτό, θα ήθελα να μου το εξηγήσει. Γιατί αισιοδοξία; Και γιατί επιβολή της αισοδοξίας; Διότι, μέσα σε αυτήν την επιβολή, σε αυτόν τον καταναγκασμό, εγώ βλέπω την άρνηση του θυμού, της οργής. Βλέπω την σκόπιμη εξαφάνιση της θλίψης, της απώλειας. Σαν αυτά τα συναισθήματα να μη μπορούν να κρατηθούν μέσα μας σαν κοινωνία. Σαν να απαγορεύεται να παραμένουν εντός μας, να μην επιτρέπεται να γίνουν το αντικείμενο επισκόπησης, ενδελέχειας, (αυτο)κριτικής. Σαν να πρέπει ντε και καλά να τα ξεφορτωθούμε, να τα απορρίψουμε, να τα αντικαταστήσουμε με το έτσι θέλω με μια αισιοδοξία. 

Ο ήλιος της Ελλάδας είναι όντως υπέροχος αλλά δεν φτάνει. Μέσα από αυτού του είδους την καταναγκαστική αισιοδοξία, η δημιουργική ισχύς πολύ δύσκολων συναισθημάτων χάνεται. Η κατανόηση που η κυρία Λιλή ζητά από τον Βασίλη Αλεξάκη είναι πράγματι μια σπουδαία αρετή, απαραίτητη για την ανοικοδόμηση μιας τσακισμένης κοινωνίας. Μα για να υπάρξει κατανόηση χρειάζεται αυτή να ζυμωθεί από την επαφή με τη θλίψη. Η γλυκύτητα που η κυρία Λιλή ζητά από τον Βασίλη Αλεξάκη είναι χωρίς αμφιβολία  ζωογόνος δύναμη στη μιζέρια των χρεωμένων ανθρώπων. Αλλά χρειάζεται πρώτα να πλαστεί ξανά απ' τον θυμό. Και η αξιοπρέπεια αντί της ταπείνωσης που η η κυρία Λιλή ζητά από τον Βασίλη Αλεξάκη χρειάζεται και αυτή να ξαναπάρει σχήμα απ' την οργή και την απώλεια. 

Και αν συμβούν όλα αυτά, δεν είναι η αισιοδοξία αυτό που προκύπτει, αλλά η αποδόμηση της απελπισίας. Η ίδια η ελπίδα.  

ο Φιντέλ Κάστρο και τα φαντασιωσικά μυθεύματα της Δεξιάς

Ο θάνατος του Φιντέλ Κάστρο επιτέλους βοήθησε να αποκαλυφθούν οι γαργαλιστικές λεπτομέρειες της μυστικής του ζωής. Ο Φιντέλ «είναι ο άντρας με τις 35.000 γυναίκες» είχε γράψει η New York Post το 2008 (η γνωστή αμερικάνικη κουτσομπολίστικη φυλλάδα) και αναπαράγεται αυτές τις ημέρες από την iefιmerida, χωρίς παραπομπή προφανώς. Η ίδια ιστοσελίδα μας ενημερώνει πως ένας ταξιτζής είχε κάποτε εξομολογηθεί στις δημοσιογράφους του Vice όταν τον ρώτησαν πόσες γυναίκες είχε ο Κάστρο: «200.000 ίσως 2 εκατομμύρια…». 

Αναρωτιέμαι πώς και στο πλαίσιο της συνήθους τακτικής των ελληνικών ενημερωτικών ιστοσελίδων να κάνουν μετάφραση σε copy/paste άρθρα της Daily Mail, κανένα δεν μετέφρασε το αριστούργημα που δημοσίευσε μεταθανάτια η αγγλική φυλλάδα για τον Φιντέλ Κάστρο: "A prodigious womaniser and food connoisseur who kept some 20 luxurious properties throughout the Caribbean — including a private island he used to visit on his beautiful yacht — Castro was a complete fraud". Και λίγο πιο κάτω συνεχίζει: Reported lovers ranged from the Italian actress Gina Lollobrigida to an underage nightclub dancer who reported how he smoked continually during sex. His notorious affairs earned him the nickname ‘the Horse’. He had a taste for young Cuban women of every colour and background, and half-jokingly told a journalist that it was his colossal sexual drive that had led him away from the Roman Catholic Church. In Havana, the story went that, when engaged with his nubile sexual partners, he always kept his army boots on — a legacy, presumably, of his days as a revolutionary guerrilla, when enemies might strike at any moment. Στο φαντασιακό του συντάκτη της Daily Mail, ο Φιντέλ είναι ξεκάθαρα κανονικό σεξουαλικό τέρας. 

Εκτός από τη περιουσία και τις ορμές του Φιντέλ οι διαδικτυακές φυλλάδες ενημέρωσαν έγκυρα τους πολίτες και για τα τέκνα του. Το πρώτο θέμα για παράδειγμα έγραψε ότι ο γιος του Φιντέλ καπνίζει πούρα μεγάλων διαστάσεων (κοίτα κάτι πράματα! ένας κουβανός καπνίζει πούρα μεγάλων διαστάσεων - πού τα βρίσκει άραγε;) διαθέτει ένα γιοτ πενήντα μέτρων και τον Μάιο του 2015 προκάλεσε σάλο με τις διακοπές του στη Μύκονο και την Αλικαρνασσό (τον Μάιο του '15 δεν ακούσαμε κάτι για τον σάλο, μόνο τον Νοέμβρη του '16). Ο Γιώργος Βουλγαράκης, ο οποίος κάποτε ασκούσε εξουσία και διαχειριζόταν δημόσιο χρήμα, προσδιόρισε την περιουσία της κόρης του Κάστρο (ποιας κόρης ακριβώς;) στα 4.2 δις δολάρια και του γιου (ποιου γιου ακριβώς; ο Κάστρο είχε 2 εκατομμύρια γυναίκες σύμφωνα με τον ταξιτζή) στο 1 δις. Θα περίμενε δηλαδή κανείς τόσο ο γιος όσο και η κόρη να ήταν στη λίστα του Forbes και μάλιστα στην αξιοπρόσεχτη για ένα Forbes υποκατηγορία των πάμπλουτων κομμουνιστών. Δεν είναι.

Στην ανάλυσή τους για τον Κάστρο, η ενασχόληση των δεξιών και ακροδεξιών μέσων ενημέρωσης και προσωπικοτήτων στην πλειοψηφία τους είναι συγκεκριμένη: Προσωπική ζωή και όχι πολιτική δράση. Σε αυτό το πλαίσιο, η θεματολογία είναι σαφής και ακολουθεί τη συνήθη πεπατημένη των συντηρητικών, μικροαστικών, φοβικών μέσων που στοχεύουν στο θυμικό των αναγνωστών τους και όχι στην ενημέρωση: Έκλυτος βίος, σεξ, πολυγαμία και νόθοι απόγονοι. Πατριαρχικές σχέσεις. Η γυναίκα ως θριαμβευτικό αντικείμενο συλλογής. Κρυφή περιουσία ως ένδειξη διαφθοράς. Δισεκατομμύρια δολαρίων ως ένδειξη αρρωστημένου πλούτου. Τεράστια πούρα και γιότ μεγάλου μήκους, μια τέλεια φαλλική αναπαράσταση. Όλα επενδυμένα με πολυλογία, ηθικολογία, προκατάληψη, καταδίκη, και δυο τρεις εντυπωσιακές φωτογραφίες αλλά χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία ή αποδείξεις. Το αποτέλεσμα, η κατασκευή ενός μύθου διαφορετικού από αυτόν που τα πραγματικά χαρακτηριστικά του Κάστρο (όπως φαίνονται μέσα από τις πολιτικές του επιλογές και δράσεις) καταδεικνύουν. 

Στα μυθεύματα της Δεξιάς για τον Κάστρο κυριαρχεί προφανώς το κακό: Αιμοσταγής δικτάτορας. Δολοφόνος πολιτικών αντιπάλων. Καταπιεστής των ομοφυλόφιλων. Αρνητής της Δημοκρατίας. Παραλίγο υπαίτιος πυρηνικού πολέμου. Κομμουνιστής που καταδίκασε έναν λαό στη φτώχεια, την απομόνωση και τη πορνεία. Ο Φιντέλ έρχεται από το Κακό και παραμένει μέσα σε αυτό μέχρι τέλους. Πού οφείλεται μια τέτοια θεώρηση; 

Το γεγονός ότι για λόγους ασφαλείας, η πραγματική προσωπική ζωή του Φιντέλ επί δεκαετίες αποτελούσε επτασφράγιστο μυστικό δημιούργησε σύγχυση και η σύγχυση οδήγησε μόνο σε φαντασιωσικές συνθέσεις. Συνθέσεις που γίνονται αντιληπτές μόνο ως απειλητικές. Η φαντασίωση του Φιντέλ είναι καταδιωκτική για αυτούς που τη φέρουν. Σε αυτή κυριαρχεί το άγχος της επικείμενης καταστροφής, μιας μαζικής ισοπέδωσης και εξαφάνισης. Η αδιαμφισβήτητη συνοχή του Φιντέλ ως ηγέτη και η αμετακίνητη πίστη του σε αυτό που είχε αναλάβει από το 1952, η αφοσίωση και η θρησκευτική του προσήλωση είναι εν δυνάμει καταστρεπτική για τους ίδιους και πρέπει οπωσδήποτε να κατακερματιστεί. Μετατρέπεται συνεπώς στον ενορμητικό της αντίποδα, στην απιστία, την ανηθικότητα, τον έκλυτο βίο. Η λιβιδινική του έκταση είναι τερατώδης και η φαλλική του απεικόνιση σκορπάει τον τρόμο (καπνίζει τεράστια πούρα, έχει γιοτ 50 και 90 μέτρων). Εκφράζεται με ένα συνεχή καταναγκασμό και επαναληπτικότητα σχεδόν ψυχωτική (έχει πάει με χιλιάδες, εκατοντάδες χιλιάδες, εκατομμύρια γυναίκες). Εξάλλου, οι ηθικιστικές επιθέσεις (αντί της πολιτικής κριτικής) κάλλιστα μπορούν να ειδωθούν ως υπερεγωτικές εκδηλώσεις αυτού του συντηρητικού κομματιού της κοινωνίας. Η μη μετουσιωμένη επιθυμία της Δεξιάς κατευθύνεται ολόκληρη στο φαντασιωσικό μύθευμα που κατασκευάζει για τον Φιντέλ. 

Στην περίπτωση λοιπόν του Φιντέλ, η εξουσία, ο πλούτος, και η αναπαραστατική έκταση των λιβιδινικών ενορμήσεων οργανώνουν την δομή και το περιεχόμενο μιας αφήγησης από τη πλευρά της συντηρητικής Δεξιάς που αποκτά χαρακτηριστικά μυθικά. Δεν υπάρχει καμία απόσταση από τις φαντασιώσεις αυτές, γεγονός που θα επέτρεπε τη δημιουργία μιας ουσιαστικής κριτικής, μα παραδόξως χρησιμοποιούνται ως τα βασικά μυθεύματα για την κατασκευή ιδεολογίας. 

Το Καλό στον Κάστρο έχει εξοβελιστεί: Εθνική ανεξαρτησία, αλληλεγγύη και προάσπιση των καταπιεσμένων λαών, κοινωνική συνοχή, καθολική παροχή υπηρεσιών υγείας, δωρεάν μαζική παιδεία, αθλητισμός, κουλτούρα, μια κοινωνία (μέχρι και πριν την έλευση του τουρισμού) με διαφορετική αντίληψη για τη θέση και την αξία τους κέρδους και της χρηματικής συναλλαγής. Τίποτα από αυτά δεν υπάρχει στη μυθολογία της Δεξιάς. Μια τέλεια σχάση. Μέσα από τη σχάση καλού και κακού αναφορικά με τον Κάστρο ως προσωπικότητα γίνονται ορατά προ-οιδιποδειακά στοιχεία σε αυτό το κομμάτι της κοινωνίας. Η φαντασιωσική οργάνωση της Δεξιάς ως προς το πρόσωπο του Φιντέλ φαίνεται ότι στερείται τελικά οιδιπόδειας σύνθεσης. Έτσι, δεν είναι έκπληξη ότι ο φορέας του φαλλού πεθαίνει τελικά υπέργηρος και άρρωστος και όχι δολοφονημένος απ' τα παιδιά του, τους κουβανούς πολίτες που θα μπορούσαν να είναι φορείς μια κάποιας πατροκτονικής αντεπανάστασης.

για τη Μάγδα Φ

Μάγδα Φύσσα έχεις τον σεβασμό και τον απόλυτο θαυμασμό μου για το κουράγιο και τη γενναιότητά σου.

εγκλωβισμός

Ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἰσόρμησε πιὰ στὴν ἀπώτερη θλίψη
 μὲ δίχως ἔστω ἕνα τριαντάφυλλο
μ᾿ ἐκεῖνα τ᾿ ἀκατέργαστα στὴν ὤχρα μεινεσμένα μάτια

Από την Έναστρη φωτεινότητα του Νίκου Καρούζου

Το βλέμμα του είναι από εκείνα τα βλέμματα που κοιτούν προς τα μέσα. Που αποκόβουν για λίγο την σχέση με τον έξω κόσμο, τον εκκωφαντικό, τον βίαιο, και στοχεύουν απρόσμενα στον εσωτερικό. Έναν εσωτερικό που ξαφνικά αποκτά διαστάσεις, διαστάσεις που κάνουν την μικρότητά του τρομακτική, που την απογυμνώνουν από την ισχύ του πυροβόλου που μέχρι τώρα τον προστάτευε από εκείνη. Τι να βλέπει άραγε, έτσι όπως κοιτάει μέσα του; το πρόσωπο της μάνας; την κοπέλα του που αποχαιρετούσε πριν φύγει για τη θητεία; όλους αυτούς που έχει αφήσει πίσω; Ίσως να βλέπει τον ίδιο του τον εαυτό στην αναβίωση μιας παιδικής ανάμνησης, ένα μικρό αγόρι που προσπαθεί να καταλάβει πώς διάολο έφτασε ως εδώ. Ίσως αυτά τα μάτια να βλέπουν μόνο τον ίδιο, όλα όσα δεν έκανε, τις αποφάσεις που ποτέ δεν πήρε. Τον φαντάζομαι να διαπιστώνει πόσο μόνος είναι στ' αλήθεια μέσα σε όλο αυτό. Και να συντρίβεται από τη μοναξιά, να συνθλίβεται μέσα στην ιστορία. 

Γιατί, πέρα από μοναξιά και θλίψη, τι άλλο μπορείς να νιώσεις όταν γίνεσαι έρμαιο της ιστορίας; Όταν άθελά σου τη γράφεις, αλλά ποτέ δεν είχες φανταστεί ότι θα μπορούσες κιόλας να κάνεις κάτι τέτοιο. Όταν μαθαίνεις ξαφνικά πως δεν είναι η Τύχη σου, ούτε το Κισμέτ, αυτό που σε φέρνει ως εδώ, παρά μόνο η συμμετοχή σου σε αυτή. Και πως μπροστά της είσαι τόσο μόνος όσο ακριβώς αυτή τη στιγμή αισθάνεσαι. Και που στην κίνηση της ιστορίας είσαι ανήμπορος, ανυπεράσπιστος, ένα μικρό αγόρι που θα χαθεί ξαφνικά στον εσωτερικό του κόσμο για να μάθει πως συνθλίβεται από αυτή ενώ πιστεύει πως κινάει τα γρανάζια της.  

Δέκα σκέψεις και ένα συμπέρασμα για το βρετανικό δημοψήφισμα

1.    Κάθε σύγκριση με το ελληνικό δημοψήφισμα του 2015 και το ελληνικό ζήτημα εν γένη είναι απληροφόρητη και αφελής. Το Brexit είναι διαφορετικό από το Grexit και το Bremain είναι διαφορετικό από το GRemain. Αναφέρομαι σε δύο κράτη που δεν έχουν τη παραμικρή σχέση μεταξύ τους (ειρωνικά μιλώντας μάλιστα το ένα διατηρεί ακόμα την εθνική του κυριαρχία). Αναφέρομαι στην διαφορετικής φύσης σχέση του Η.Β. με την ευρωπαϊκή ένωση και στη διαφορετικού τύπου αντίληψη της βρετανικής κοινωνίας αναφορικά με την ευρωπαϊκή της ταυτότητα. Αναφέρομαι στο διαφορετικό ρόλο του Η.Β. στην Ε.Ε. Στην ύπαρξη ενός γερά θεμελιωμένου καπιταλισμού στη μία χώρα που υπήρχε πριν ακόμα η άλλη χώρα αποκτήσει την ανεξαρτησία της. Το να θέτουμε ίδια κριτήρια για να υπερασπιστούμε μια ταύτιση του Brexit με το ΟΧΙ για παράδειγμα ή το Brexit με το Grexit δείχνει κατά τη γνώμη μου αδυναμία ανάγνωσης των δεδομένων. 

2.   Η μάχη Brexit και Remain είναι μια άνευ όρων σύγκρουση των ελίτ κυρίως του αγγλικού αλλά και του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Συγκρούονται με βαναυσότητα τα συμφέροντα της αστικής τάξης και χρησιμοποιούν τα καλύτερά τους όπλα: Την πολιτική ελίτ, τα think tanks, τα σοβαρά εκδοτικά συγκροτήματα, τις tabloid φυλλάδες, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, την Premier League, την στρατιωτική εξουσία, τον βασιλικό οίκο. Επιχειρήματα, στοιχεία, έρευνες εκτοξεύονται σαν σφαίρες προσπαθώντας να πείσουν μια κοινωνία εθισμένη στον ατομισμό, την κατανάλωση, το θέαμα και την ανοχή της ανισότητας.  

3.   Το ζήτημα της πραγματική φύσης της Ε.Ε δεν έχει τεθεί σχεδόν καθόλου σε διάλογο. Το ποια Ευρώπη θα ήθελε η κοινωνία και σε τι είδους υπερεθνικό μόρφωμα έχει εξελιχθεί, δεν φαίνεται παρά να απασχολεί ελάχιστα. Η ουσιαστική κατάργηση της δημοκρατίας εντός της, η ανάθεση της εξουσίας σε μη ανακλητούς θεσμούς, οι πραξικοματικές παρεμβάσεις στη εθνική κυριαρχία των μελών κρατών, το #this_is_a_coup του Ιουλίου του 15, η κυριαρχία των τραπεζών, του ΔΝΤ, η μαζική εξαθλίωση, ο μαζικός εκφασισμός των κοινωνιών, η αυξανόμενη βία, η άνευ προηγουμένου καταστολή, η συμμετοχή της στη διάλυση των κρατών της Αραβικής Άνοιξης, η ενδοευρωπαϊκή ισλαμική τρομοκρατία, η κατάπτυστη διαχείριση του προσφυγικού. Αυτό το πρόσωπο της ευρωπαϊκής Ένωσης λες και δεν υπάρχει, λες και έχει πάψει να είναι ορατό. Ή έχει αφεθεί στη βρετανική ακροδεξία του UKIP, του BNP και του Britain First, που το χαϊδεύει πρόστυχα κάνοντας δήθεν ότι το χαστουκίζει. 

4.    Και η κοινωνία παρακολουθεί συγχυσμένη. Ίσως γιατί ένα μεγάλο κομμάτι της βλέπει καθαρά πια πόσο απότομα εξαθλιώνεται, πώς τα προνοιακά επιδόματά του κόβονται με το πρόσχημα της λιτότητας, πώς το NHS ξεπουλιέται λίγο λίγο, πώς η λιτότητα υπάρχει για εκείνο -χωρίς μνημόνιο αλλά με μια μεταφυσική νομοτέλεια- αλλά που δεν αφορά τις τράπεζες και τις μεγάλες επιχειρήσεις τις οποίες αν χρειαστεί διασώζει κιόλας. Και στο κάτω κάτω, αν δεν πειστεί η κοινωνία με τα επιχειρήματα της οικονομίας υπάρχουν και οι μετανάστες. Όταν οι ξένοι δεν είναι οι Ρώσοι ολιγάρχες ή οι Κινέζοι επενδυτές, είναι οι Ρουμάνοι που παίρνουν τις δουλειές, οι Πολωνοί που κατακλέβουν τα επιδόματα, οι Σύριοι που βιάζουν τις γυναίκες και που τώρα τελευταία εξισλαμίζουν κιόλας.

5.   Διότι η μετανάστευση, όταν η πόλωση αυξήθηκε, πήρε τα ηνία από την οικονομία στον δημόσιο διάλογο. Ένας διάλογος στον οποίο θεωρήθηκε ως απόλυτο και αδιαμφισβήτητο δεδομένο ότι η μετανάστευση είναι συνολικά επιζήμια παρά το ότι οι έρευνες συντριπτικά καταδεικνύουν ότι στην πραγματικότητα μόνο ωφέλιμη είναι. Το ψέμα, η διαστρέβλωση και η παραπληροφόρηση στο ζήτημα αυτό έχουν κάνει την κατάσταση ασφυκτική. Οι μετανάστες συκοφαντούνται σε καθημερινή βάση χωρίς ουσιαστικό αντίλογο και οι πλέον σκοτεινές και αντιδραστικές δυνάμεις έχουν απελευθερωθεί απειλητικά εναντίον τους (μια τραγική διάσταση αυτού είδαμε πρόσφατα με τη δολοφονία της Jo Cox). Ξεκάθαρα πια η αφετηρία της όποιας συζήτησης σε αυτό το θέμα γίνεται από το ακροδεξιό πολιτικό φάσμα, ακολουθώντας την τάση που πλέον είναι η κυρίαρχη στην υπόλοιπη Ευρώπη. 

6    Οι πιο προοδευτικές δυνάμεις που επιζητούν το Remain μιλούν για μια άλλη Ε.Ε. που είναι εφικτή. Μιλούν με την εκπληκτική αοριστία αυτών που δεν έχουν τίποτα να πουν. Με ένα καλοδιατυπωμένο ευχολόγιο που δεν ενδιαφέρει κανέναν. Με συνθηματολογία ελληνικού πανεπιστημιακού αμφιθεάτρου που δεν αφορά κανέναν. Δείχνουν πως στη πραγματικότητα δεν έχουν μάθει τίποτα από όλα αυτά που έχουν συμβεί. Όλα μια αδιανόητη άρνηση. Μια επικίνδυνη τύφλωση. 

7.   Αντίθετα, ένα κομμάτι του Brexit, το λεγόμενο και Lexit, το exit της αριστεράς δηλαδή, καλεί σε ένα κινηματικό Brexit ή Brexit του λαού και των εργαζομένων. Όσο και αυτό να είναι το ουσιαστικό ζητούμενο κατά τη γνώμη μου, κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στη δημόσια σφαίρα, εκτός από μερικές περιφερειακές φωνές που δεν έχουν τη δύναμη να ακουστούν περισσότερο και αμφιβάλλω αν υπάρχουν καν στο μυαλό του λαού, της κοινωνίας και της τάξης για λογαριασμό της οποίας μιλάνε. Το Lexit, και αν ακόμα θα μπορούσε να είχε τη παραμικρή επιρροή, άργησε χαρακτηριστικά.

8.   Το Remain θα δώσει ψήφο εμπιστοσύνης σε μια υπερεθνική οντότητα που οδηγεί τους λαούς της στον εκφασισμό και στο χείλος της εξαθλίωσης εν ονόματι των τραπεζών, του κεφαλαίου και των κυρίαρχων ελίτ. Και θα εδραιώσει στο Η.Β. την παντοδυναμία μιας κυρίαρχης τάξης που ήδη εφαρμόζει έναν απάνθρωπο νεοφιλελευθερισμό χωρίς καθόλου αντίσταση. 

9.   Από την άλλη πλευρά, το Brexit, αν αυτό υπερισχύσει, δε θα είναι το Brexit του χώρου της εργασίας. Το Brexit θα είναι αποκλειστική κατάκτηση και θρίαμβος ενός ακόμα πιο συντηρητικού και ακόμα πιο αντιδραστικού κομματιού της άρχουσας τάξης. Τα πρόσωπα αυτής αποκρουστικά: Boris Johnson, Nigel Farage, Michael Gove.  Οι πιο θαυμαστοί απόγονοι της Margaret Thatcher, οι ιδανικότεροι πρόδρομοι του Donald Trump. Καθένας από αυτούς με ρητορική και δείγματα γραφής που υπόσχονται ένα ακόμα πιο σκληρό νεοφιλελευθερισμό με όσο το δυνατόν λιγότερα εργασιακά δικαιώματα, αμελητέο κοινωνικό κράτος και μετατροπή της ανοιχτής, ανεκτικής και πολύμορφης κοινωνίας σε ένα ασφυκτικό σύνολο διακρίσεων και περιορισμών. 

10.   Επιπλέον μιας έξοδος, θα σημάνει και την αρχή του τέλους για την ΕΕ όπως την ξέρουμε. Αναρωτώμενος τι θα απομείνει στα αποκαΐδια της, βλέπω την Λεπέν και τον Βορίδη, τους ναζήδες της Ουγγαρίας και τους φασίστες της Πολωνίας, τους ακροδεξιούς της Αυστρίας, τους χρυσαβγήτες, τους Pegida, τους Alternative for Germany, όλοι τους να ανακατεύουν το κοχλάζον μείγμα του νεοφιλελευθερισμού και της φτώχειας, της μετανάστευσης και της προσφυγιάς. 

Leave ή Remain λοιπόν;

Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η ουσία του δημοψηφίσματος, η επιλογή του να μείνεις ή να φύγεις μοιάζει κάπως με την καταδίκη στην οποία σου προσφέρεται το δικαίωμα να επιλέξεις τον δήμιο σου. Επιλέγεις αυτόν που νομίζεις ότι θα σε κάνει να πονέσεις λιγότερο. Και αν για κάποιο λόγο αρνηθείς μια τέτοια επιλογή, τόσο το χειρότερο για σένα.

Remain και μένουμε Ευρώπη σε μια μεσοαστική Εδουαρδινή οικεία κάπου στο καλοστεκούμενο Clapham.

Brexit και πατριωτισμός σε ένα council estate στο εργατικό  Haringey 

Οι πριγκίπισσες και τα βασιλόπουλα δε χρειάζεται να μένουν πια εδώ

Διαβάζω με ενδιαφέρον μια συγκεκριμένη φράση στο πόρισμα της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία (Μάιος 2016) η οποία ξεσήκωσε σφοδρή αντίδραση και κριτική. Συγκεκριμένα στη σελίδα 107-108 αναγράφεται πως "το παιδί καθενός είναι μοναδικό και ξεχωριστό για τον ίδιο. Ωστόσο, είναι ένα παιδί ανθρώπων όπως κάθε παιδί ανθρώπων: Διαφορετικό αλλά ίσο με τα άλλα, και όχι πριγκίπισσα ή βασιλόπουλο". Η σφοδρή κριτική ασκήθηκε πάνω στις λέξεις "πριγκίπισσα" και "βασιλόπουλο" και επικεντρώθηκε σε ζητήματα σχετικά με το πόσο μπορεί το κράτος να παρεμβαίνει στη ιδιωτική σφαίρα και εξωσχολική ζωή των μαθητών και των πολιτών, το αν η συγκεκριμένη πρόταση όντως προστατεύει την ισότητα μεταξύ των μαθητών μέσα στη τάξη κοκ. Η κριτική έγινε τόσο από αριστερά όσο και από δεξιά με αναλύσεις προοδευτικής ή συντηρητικής προέλευσης. 

Η κριτική αυτή όμως χρειάζεται και μια διαφορετική προσέγγιση. Η οποία ίσως και να δικαιώσει στο τέλος της τη στάση που προτείνει το συγκεκριμένο πόρισμα απέναντι σε χαρακτηρισμούς όπως "πριγκίπισσα" και "βασιλόπουλο". Μια στάση που στην ουσία της προσκαλεί τους γονείς να απορρίψουν τη χρήση αυτών των όρων για τα παιδιά τους. 

Προσωπικά συμφωνώ απόλυτα με την προτεινόμενη στάση. 

Θεωρώ ότι ενθαρρύνοντας τη χρήση αυτών των λέξεων ("πριγκίπισσα" και "βασιλόπουλο") συμμετέχουμε στην έμμεση αλλά ενεργό αναπαραγωγή μιας γενοποιητικής (gendering)* διαδικασίας κατά την οποία λέξεις με συγκεκριμένη εννοιολογική σημασία εγγράφονται με κριτήριο το κοινωνικό φύλο. Μην απορρίπτοντας αυτές τις λέξεις συντελούμε με άλλα λόγια στον να αποκρύβεται ακόμα περισσότερο η διαφοροποίηση και η διάκριση ανάμεσα στα κοινωνικά φύλα αρσενικό/θηλυκό. Επιτείνουμε τον ήδη κατοχυρωμένο διπολικό διαχωρισμό άνδρα/γυναίκα. 

Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας ταύτισης είναι οι λέξεις "ροζ" και "γαλάζιο". Αυτές είναι gendered λέξεις. Σε αυτές τις λέξεις η ταυτοποίηση με το κοινωνικό φύλο είναι αδιαμφισβήτητη. Ροζ σημαίνει θηλυκό και γαλάζιο σημαίνει αρσενικό. Παρομοίως, λέξεις όπως "βασιλόπουλο" και "πριγκίπισσα" είναι και αυτές gendered. Δεν διαφέρουν ως προς τη συμμετοχή τους σε αυτή τη διαδικασία. Το κοριτσάκι μεγαλώνει ως η "πριγκίπισσα/βασιλοπούλα" που σε συνέχεια του παραμυθιού περιμένει τον πρίγκηπα να την πάρει/σώσει/αναδείξει. Το αγοράκι ως πριγκιπόπουλο βρίσκεται εν αναμονή της μετεξέλιξής του στον κυρίαρχο πρίγκιπα/άνδρα που θα κατακτήσει τη γυναίκα/βασιλοπούλα. Στο λύκειο ίσως να καταλήξει και "γαμιάς" κατά τον περήφανο πατέρα. Είναι λέξεις η χρησιμοποίηση των οποίων ως ταυτοποιημένες για το αγόρι και το κορίτσι κατοχυρώνει και επιτείνει την διάκριση των κοινωνικών φύλων και την ανισότητα.

Η ταύτιση λέξεων με το κοινωνικό φύλο είναι μέρος της διαδικασίας κατά την οποία αναπαράγονται και τονίζονται οι κοινωνικές διαφορές μεταξύ γυναίκας και άνδρα. Η διαδικασία ξεκινάει με το ροζ και γαλάζιο, εκεί στη βρεφική ηλικία. Ακολουθεί στην παιδική ηλικία το βασιλόπουλο και η πριγκίπισσα. Και λίγο πιο μετά δεν θα αργήσει να έρθει "ο γιατρός και η νοσηλεύτρια", "ο πιλότος και η καθαρίστρια", και αργότερα "ο πατέρας στη δουλειά και η μάνα με το παιδί", "ο άνδρας πρόεδρος και η γυναίκα γραμματέας", "ο άνδρας μπάλα και η γυναίκα κομμωτήριο και κουτσομπολιό". Διότι μέσα από τους όρους και από τις λέξεις όπως οι παραπάνω που κατοχυρώνουν την ταυτοποίησή τους με το φύλο, η διάκριση με βάση το φύλο και η ανισότητα επεκτείνεται στους κοινωνικούς θεσμούς και στη δημόσια σφαίρα.
Έτσι η ταυτοποίηση με το κοινωνικό φύλο (αρσενικό/θηλυκό) βρίσκει εύφορο έδαφος για παράδειγμα στην εργασία. Στην εύρεση εργασίας, στο είδος της εργασίας, στα εργασιακά προνόμια και οπωσδήποτε στην εργασιακή αμοιβή. Η ταυτοποίηση με το κοινωνικό φύλο (αρσενικό/θηλυκό) βρίσκει με τον ίδιο τρόπο εύφορο έδαφος στην πολιτική. Η ταυτοποίηση με το κοινωνικό φύλο βρίσκει έδαφος στη δικαιοσύνη. Στον πολιτισμό. Στην εκπαίδευση. Στη χρήση της τεχνολογίας. Στο γήπεδο. Στην ανατροφή των παιδιών. Στην ενασχόληση με τα οικιακά. Στην αγάπη. Στο σεξ. 

Σε κάθε πτυχή της ζωής μας δηλαδή. 

Εννοείται προφανώς ότι το παραπάνω είναι μέρος και όχι ολόκληρη η ανάλυση. Η ανάλυση όσον αφορά την κοινωνική ανισότητα πρέπει να συμπεριλαμβάνει και την τάξη, την καταγωγή και την σεξουαλικότητα. Ωστόσο έχει φτάσει καιρός και για την ελληνική κοινωνία να αναρωτηθεί με τι είδους στερεότυπα μεγαλώνει τα παιδιά της. Και να κατανοήσει πόσο τα στερεότυπα αυτά επιτείνουν μια ανισότητα που είναι βαθιά και κατοχυρωμένη.

* [Σημείωση: Ο όρος "γενοποιητική διαδικασία είναι μια δική μου μετάφραση της αγγλικής φράσης "to gender" ή "gendering" ή "gendered term" (αν κάποιος πιο ειδικός γνωρίζει την αντίστοιχη ακριβή ελληνική θα χαρώ πολύ να τη μάθω)]

12 πρόσφυγες παρακαλώ, για το σπίτι

Ντριιιιν
- Προσφυγοπωλείο "η Ωραία Ελλάς". Πώς μπορώ να σας εξυπηρετήσω;
- Ναι, γεια σας. Μια παραγγελία θα ήθελα...
- Βεβαίως, σας ακούω
- Σύριους έχετε;
- Έχουμε τους καλύτερους Σύριους κύριε, μόλις βγήκαν από τη θάλασσα, μυρίζουν αρμύρα.
- Α ωραία, γιατί έχω ακούσει πως έχετε το καλύτερο προσφυγικό κρέας
- Όλη η Ευρώπη μιλάει για εμάς κύριε
- Τέλεια. Βάλτε μου, πέντε. Α, όχι, όχι, κάντε τους οχτώ.
- Να τους κάνω δέκα;
- Άντε, να δούμε τι θα τους κάνουμε τόσους πολλούς...
- Να βάλω και μερικούς Αφγανούς να δοκιμάσετε; Μας τους έφεραν πρόσφατα και είναι πολύ καλοί.
- Ναι βάλτε και κάνα δυο Αφγανούς.
- Ωραία, θα βάλω δύο. Πώς τη θέλετε τη παραγγελία;
- Το απ' όλα τι περιέχει;
- Κοιτάξτε, εμείς βάζουμε ρουχισμό, υπένδυση και αν θέλετε και σωσίβια.
- Παιδιά βάζετε ή είναι έξτρα;
- Το σαββατοκύριακο έχουμε προσφορά. Με κάθε δέκα Σύριους, τα παιδιά δώρο.
- Ωραία, τους Σύριους τους θέλω με ρουχισμό και παιδιά αλλά χωρίς σωσίβιο. Τους Αφγανούς σκέτους.
- Έγινε, βίζα να βάλω;
- Όχι ευχαριστώ, η βίζα μου φέρνει καούρες.
- Κρίμα, και βγάζουμε καλές βίζες. Κάτι για ορεκτικό; καμιά σαλάτα;
- Να σας πω, από Υεμένη έχετε τίποτα; Από ότι μαθαίνω έχει και εκεί αρκετό κρέας.
- Μπα, δεν μας έχει έρθει κάτι.
- Έχετε κανέναν Σομαλό πρόχειρο;
- Σομαλό όχι, αλλά (παύση) να βάλω και δυο Ιρακινούς που μόλις φτάσανε;
- ένα λεπτό (κατεβάζει ακουστικό)... Παιδιαααά, θέλει κανείς κάνα Ιρακινό; (επιστρέφει στο ακουστικό), μπα, εντάξει μάστορα, μη γίνει καμιά έκρηξη με τόσο φαΐ.
- Άρα, λοιπόν, δέκα Σύριοι απ' όλα με έξτρα παιδιά και δυο Αφγανοί σκέτοι.
- Σωστά
- Πού στέλνουμε την παραγγελία;
- Καπέλας Σιξτίνας και Αγίου Πέτρου γωνία. Θα δείτε ένα ψηλό κυκλικό κτίριο με κάτι αγάλματα απ' έξω. Αποκλείεται να το χάσετε. Στο κουδούνι γράφει "Φραγκίσκος".
- Ένα λεπτό, Καπέλας Σιξτίνας... συγγνώμη, έχει ξανάρθει εκεί το παιδί;
- Δεν νομίζω, συνήθως εμείς ψωνίζουμε τους πρόσφυγες από Λιβύη.
- Καπέλας Σιξτίνας πού είναι; Αμπελόκηποι από πίσω;
- Όχι, όχι. Βατικάνο, Ρώμη.
- Α με συγχωρείτε κύριε Φραγκίσκο. Τα σύνορα μάς τα έχουνε κλείσει. Το παιδί δε μπορεί να πάει παρά μέχρι Ειδομένη. άντε και λίγο Τουρκία.
- Κανένα πρόβλημα, βάλτε τη παραγγελία και θα περάσω να τη πάρω ο ίδιος με την Αλιτάλια. Έμαθα ότι έχει  ανοίξει και ο καιρός. Ίσως κάτσουμε και πιούμε και κάνα ουζάκι καθώς θα τσιμπάμε πρόσφυγες
- Θαυμάσια, ξέρετε που έχουμε το Προσφυγοπωλείο μας; Λέσβο, στρατόπεδο συγκέντρωσης Μοριά.
- Έχετε και παραρτήματα έτσι δεν είναι;
- Εννοείται. Δόξα τω Θεώ οι δουλειές πάνε καλά φέτο, πάρα τη κρίση
- Να είστε πάντα ευλογημένοι, εύχομαι. Συγγνώμη, πόσο πάει η παραγγελία;
- Ελάτε από εδώ κυρ Φραγκίσκο μου και τα βρίσκουμε. Κάτι θα μπορέσετε να κάνετε και για μας φαντάζομαι.
- Εννοείται.
- Γεια σας κύριε Φραγκίσκο και ευχαριστούμε
- Τα λέμε σύντομα.


Σημείωση: κακόγουστο και κυνικό, το ξέρω. Αλλά αυτή τη στιγμή δεν έχω άλλο ατομικό τρόπο να αντιπαρέλθω τέτοιον ακραίο σαδισμό. Ζητώ συγγνώμη. 

Jean Fabre: μερικές σκέψεις με αφορμή την ανοιχτή επιστολή του

Διάβασα με ενδιαφέρον την επιστολή του περιβόητου Γιαν Φαμπρ προς έναν αριθμό Ελλήνων συναδέλφων του που αντιτέθηκαν στις προθέσεις του ως διορισμένος curator του φεστιβάλ Αθηνών. (Ολόκληρη εδώ). Στο μεγαλύτερο μέρος της, η επιστολή απευθύνεται στους επικριτές του αλλά ταυτόχρονα και στους εργοδότες και χρηματοδότες του, τους φορολογούμενους του ελληνικού κράτους δηλαδή και προφανώς ανάμεσα σε αυτούς και εμένα. Σε αυτήν, εξηγεί το σκεπτικό του και το σχεδιασμό που είχε στο νου. Και λογοδοτεί. Δημόσια. Κάτι που γενικά είναι σπάνιο εκεί κάτω στη Δανιμαρκία του Νότου. Και το κάνει με σαφήνεια και σε απλή γλώσσα. Χωρίς περιαυτολόγηση και αυτοαναφορικότητα, χωρίς να βρίσκει καταφύγιο αυτοπροστασίας στην πορεία του ή την έξωθεν μαρτυρία της καλλιτεχνικής του αξίας. Και χωρίς να αποδίδει ευθύνες σε εξώτερους για την σε τελική ανάλυση αποτυχημένη του παρουσία στην Ελλάδα.

Εντυπωσιάζει περισσότερο όμως η εναρκτήρια και καταληκτική παράγραφος της επιστολής. Εκεί απευθύνεται άμεσα στους επικριτές του και χρησιμοποιεί ύφος σαφώς διαφοροποιημένο. Εκεί κυριαρχεί η νουθεσία, το πατρονάρισμα και ο διδακτισμός. Αυτός είναι ο τρόπος που ο Φαμπρ απευθύνεται στους Έλληνες συναδέλφους του, τοποθετώντας τον εαυτό του στην ανώτερη πλευρά μιας κάποιας ιεραρχικής κλίμακας μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, τους γράφει:

»Γιατί δεν είχατε την ευπρέπεια να μας απευθύνετε απευθείας τον λόγο, να μας καλέσετε στη συνάντησή σας, να μας προκαλέσετε με τα ερωτήματα, τις ανησυχίες, τα παράπονά σας; Γιατί δεν μας στείλατε καν την επιστολή; Γιατί επιλέξατε να ενεργήσετε ανώνυμα; Γιατί απορρίπτετε κάθε μορφή σοβαρού διαλόγου και αντιπαράθεσης; Είμαστε βαθιά απογοητευμένοι με τον αποκλεισμό μας από αυτόν (ή οποιονδήποτε άλλο) διάλογο. Πάνω από όλα, όμως, μας σοκάρει ο χαρακτηρισμός 'Persona Non Grata'. Ελπίζουμε ότι κανένας καλλιτέχνης, πουθενά στον κόσμο, δεν θα χαρακτηριστεί ποτέ 'Persona Non Grata'. Αυτή η δήλωση εναντίον οποιουδήποτε καλλιτέχνη είναι επικίνδυνη και αντιδραστική - και πλήττει την τέχνη στον ίδιο της τον πυρήνα.

.........

Μη φέρνετε τους εαυτούς σας στην ταπεινωτική θέση να ζητάτε από μένα αυτό που ισχυρίζεστε ότι ανήκει σε εσάς. Αντί να επιτίθεστε εναντίον ενός ξένου φιλοξενούμενου που κλήθηκε να επιμεληθεί το Φεστιβάλ σας, σκεφτείτε διεξοδικά ποιο είναι το μακρόπνοο όραμά σας για τον ελληνικό πολιτισμό και την πολιτιστική πολιτική. Κάθε θέση χρειάζεται μια αντίθεση. Αξιοποιήστε την για θετικές δράσεις και φυγή προς τα εμπρός. Ανοίξατε τα στόματά σας σχετικά με τον διορισμό και το επιμελητικό μου πρόγραμμα, τα ανοίξατε δυνατά, με πάθος και όλοι μαζί. Κρατήστε τα ανοιχτά: ας είναι αυτή η αρχή και όχι το τέλος. Αλλά μην ξεχάσετε να ανοίξετε επίσης τα αυτιά και τα μάτια σας».

Πρόκειται για μια ταπεινωτική για τους Έλληνες καλλιτέχνες οριοθέτησή τους. Μια προσβλητική επιβολή ορίων τόσο στο ύφος όσο και στο περιεχόμενο των διαμαρτυριών τους. Που συνάδει με τη γενικότερη στάση του Φαμπρ που κατηγορήθηκε για καλλιτεχνικό αποικιοκρατισμό, αλαζονεία και έναν γεροντίστικο ελιτισμό απέναντι στην εγχώρια σκηνή. Ωστόσο, ο λόγος του ζεματάει: "Μη φέρνετε τους εαυτούς σας στην ταπεινωτική θέση να ζητάτε από μένα αυτό που ισχυρίζεστε ότι ανήκει σε εσάς". Τι εννοεί; Γιατί όταν απευθύνεται αποκλειστικά σε αυτούς αλλάζει το ύφος του; Γιατί αντιμετωπίζει τους πολίτες ως πολίτες και τους καλλιτέχνες ωσάν να είναι άσχετοι, απαίδευτοι, ανώριμοι και εν τέλει ανήλικοι; Έχει να κάνει αποκλειστικά με την αλαζονεία του; τον βορειοευρωπαϊκό του εστετισμό;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν αφορά τον Φαμπρ. Η παρουσία του Φαμπρ τελειώνει με τη διατύπωση του ερωτήματος. Η κριτική στο πρόσωπό του για τα πεπραγμένα του στους δύο μήνες στο τιμόνι του φεστιβάλ, όσο βασισμένη και είναι, δεν μπορεί να έχει σχέση με την ουσία του ερωτήματος που θέτει.
Ο Φαμπρ, ως καλλιτέχνης έχει την υποχρέωση της πνευματικής σύνθεσης, της δημιουργίας ορμώμενος από το πλαίσιο που τον περιβάλλει. Και αυτό κάνει. Μορφοποιεί το ζήτημα και το παραθέτει, επιστρέφοντάς το προς ανάλυση σε αυτούς που τους αφορά: Στους Έλληνες καλλιτέχνες και τη συλλογική τους αντίληψη για τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό. Η μορφή που τους το επιστρέφει εμπεδώνει την ουσία του. Αναδεικνύει τα χαρακτηριστικά του σε όλο τους το μεγαλείο: Αυτονόητο δικαίωμα, εσωστρέφεια, αυτοαναφορικότητα. Διαλεκτική δυσχέρεια, αυτολογοκρισία, οπορτουνισμός. Απεμπόληση της ατομικής ευθύνης και εμμονή σε πεδίο ευθύνης που βρίσκεται σε κάποιον εξώτερο πέρα από τους ίδιους χώρο. Και όλα αυτά σε ένα πλαίσιο εθνοπατριωτικής αντίληψης της τέχνης, δικαιωματικής ταύτισης με τον κρατικό μηχανισμό και συμπόρευσης με μια αντιδραστική συντηρητική πολιτική ελίτ. Η κοινωνία που τους θρέφει, ανύπαρκτη. Οι πρωτόγνωρες νέες δομές εντός αυτής, η αλληλεγγύη και η αυθόρμητη αλληλοπροσφορά, για τη τέχνη τους είναι απλά ζήτημα του περιθωρίου. Έξι ολόκληρα χρόνια τώρα ανθρωπιστική κρίση και εξαθλίωση, βία και καταστολή. Οι ευάλωτοι εξευτελίζονται και ταπεινώνονται. Οι χριστιανοί μισαλλόδοξοι συκοφαντούν. Οι κυβερνώντες εκχυδάισαν την ελπίδα και η παλιά ελίτ εξακολουθεί να ζέχνει τον γνωστό της υπόνομο. Και εν μέσω αυτών, ο καλπάζων ναζισμός, η απώλεια της αυτονομίας της κοινωνίας, το όνειδος της ευρωπαϊκής ένωσης. O πόλεμος, η προσφυγική καταστροφή. Για τους συνομιλητές του Φαμπρ και επικριτές του σχεδόν τίποτα από αυτά όμως δεν υπάρχει. Έξι και περισσότερα χρόνια σχεδόν τίποτα δεν υπήρξε ποτέ. 

Και να που τώρα κάποιος, ένας ξένος, άθελά του τους ξεσκεπάζει. Με ύφος που ίσως είναι το μόνο που μπορούν να κατανοήσουν και σε πλαίσιο που ίσως είναι το μόνο κατάλληλο για να συλλογιστούν. Με τη στάση του ο Φαμπρ τούς είδε σαν φτωχούς ζητιάνους. Και αυτοί του άπλωσαν το χέρι και εκείνος τούς γρονθοκόπησε αντί να τούς πετάξει το ψίχουλο. Από αυτούς εξαρτάται αν θα αντιδράσουν και πώς από εδώ και πέρα θα πορευτούν. Μαζί με αυτούς και ο νεοελληνικός πολιτισμός που συμπορεύεται μαζί τους. Γιατί κατά τ' άλλα, ο Φαμπρ -ευτυχώς για τον ίδιο και τους Έλληνες τηλεθεατές- μας τελείωσε. Δεν θα ξανασχοληθεί ποτέ μαζί μας. Μας αφήνει και αυτός στη μοναξιά μας, στην εσωστρέφειά μας, στη συλλογική μας τραγωδία. Και δεν θα ακούσει να τον μνημονεύουν ειρωνικά για τα παλλόμενα τσουτσούνια του αυτοί που θα έχουν τους Κασιδιάρηδες να τους μιλούν από τους ηλεκτρονικούς τους δέκτες. 

η υπόθεση βρωμάει απ' τη γουρουνοκεφαλή

Αξίζει κανείς να παρακολουθήσει με προσοχή τα τεκταινόμενα του βίντεο έξω από το στρατόπεδο συγκέντρωσης των προσφύγων στην Βέροια. Όσα διαδραματίζονται στον λίγο χρόνο που διαρκεί είναι μια θαυμάσια απεικόνιση του προσφυγικού προβλήματος στην Ελλάδα σήμερα αλλά κυρίως της κυρίαρχης δομής της ελληνικής κοινωνίας.

Συνοπτικά στο βίντεο, ένας βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος ονόματι Ουρσουζίδης λογομαχεί με έναν ιερωμένο, τον "πατέρα" Ευλόγιο περιβαλλόμενος από μερικούς φασίστες και ένα μικρό πλήθος αγανακτισμένου όχλου. Τα αντικείμενο της λογομαχίας είναι τα σχετικά με τα της εγκατάστασης ενός αριθμού προσφύγων στην περιοχή τους, την Ημαθία, και πιο συγκεκριμένα στο απόσπασμα του βίντεο, το ζήτημα της ασφάλειας και της προστασίας, προφανώς όχι αυτών που χρειάζονται στην πραγματικότητα ασφάλεια και προστασία αλλά του πατέρα Ευλόγιου, των φασιστών και του αγανακτισμένου όχλου που τους περιτριγυρίζει.  Στο βίντεο, ο εκπρόσωπος του Χριστού θυμωμένος "επιχειρηματολογεί" για την επικινδυνότητα των νεοφερμένων έγκλειστων στο στρατόπεδο. Γύρω τους οι φασίστες κρατώντας την ελληνική σημαία (;) ουρλιάζουν το άσχετο με την περίσταση χρυσαβγίτικο σύνθημα "Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες". Ο όχλος, εν είδη κοινής γνώμης, με το ακατάληπτο μουρμουρητό και τις συγκαταβατικές και οργισμένες εκφράσεις των προσώπων τους, σιγοντάρει τον λόγο του ρασοφόρου και αυτών που υψώνουν ετσιθελικά τη φωνή συμβάλλοντας στην λαϊκή νομιμοποίησή του.

Λίγο πιο πριν (ή πιο μετά, λίγη σημασία έχει το πότε), άγνωστοι, σε μια νεοελληνική εκδοχή της Κου-Κλουξ-Κλαν, πέταξαν προς τους έγκλειστους πρόσφυγες τρεις γουρουνοκεφαλές (φώτο εδώ). Αυτή η κίνηση αποτελεί στοχευμένη και ευθεία προσβολή ενός συγκεκριμένου πολιτισμικού χαρακτηριστικού των συγκεκριμένων μουσουλμάνων προσφύγων. Και προφανώς καταδεικνύει ότι οι άγνωστοι δράστες βλέπουν τους πρόσφυγες όχι ως ανθρώπους στην υπέρτατη ανάγκη τους αλλά αποκλειστικά ως φορείς πολιτισμού κατώτερου από τον δικό του (και του Νότη Σφακιανάκη επίσης) και τίποτα άλλο.

Ο βουλευτής της αριστεράς, μόνος, αμήχανος και σχεδόν άφωνος, φοβούμενος ενδεχομένως το λιντσάρισμα, μεταμορφώνεται σχεδόν αμέσως σε αυτό που στην ουσία είναι: το κράτος, η εξουσία. Μια εξουσία που για να παραμείνει ως έχει χρειάζεται να συμμαχήσει με την διαχρονικά θεσμοθετημένη εκκλησιαστική εξουσία, να συμπορευτεί με την υψωμένη φωνή και την απειλή της βίας,  και να κατευνάσει την αγανακτισμένη οχλαγωγία του συγκεντρωμένου πλήθους.

Έτσι, σχεδόν άμεσα, αποδέχεται αδιαμαρτύρητα την ρασοφόρα ισχύ που σε αντίθεση με τις ευαγγελικές διδαχές, στην Βέροια καταδιώκει αλύπητα τους ευάλωτους και όσους έχουν ανάγκη. Δεν προσπαθεί στο παραμικρό να επιτάξει τον "λόγο του Κυρίου" που ο πατέρας Ευλόγιος υποτίθεται υπηρετεί και να του υπενθυμίσει τα της χριστιανικής αγάπης. Αντίθετα επιτρέπει τη χυδαία πρόφαση της δήθεν προστασίας μιας καλόγριας κάπου στην περιοχή αποδεχόμενος εμμέσως ότι οι ευάλωτοι πρόσφυγες είναι στη πραγματικότητα όχι θύματα βίας αλλά οι φορείς της, ότι είναι εν δυνάμει δολοφόνοι και βιαστές απροστάτευτων γυναικών. Το κράτος εδώ σκύβει το κεφάλι στην υποκρισία, το ψέμα και το μίσος για τον συνάνθρωπο μιας θρησκευτικής εξουσίας κραταιάς και παρούσας.

Επιπλέον, ο βουλευτής της αριστεράς, ως εκπρόσωπος του κράτους και της εξουσίας, ανέχεται τη συνομιλία με φασίστες, επιτρέπει το εκφοβιστικό όρθωμα της φωνής τους και μένει σιωπηλός στην ευθεία και άμεση απειλή δολοφονίας διαμέσω εμπρησμού των απροστάτευτων προσφύγων που εκστομίζεται από έναν από αυτούς. Την ίδια στιγμή το γνωστό χρυσαβγίτικο σύνθημα "Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες" αφήνει την εντύπωση στους παρευρισκόμενους και σε όσους παρακολουθήσουν το βίντεο ότι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων στην Ημαθία τίθεται ζήτημα εποικισμού και εθνικής κυριαρχίας. Η σιωπή του βουλευτή σε αυτή τη χυδαία συκοφαντία είναι εκκωφαντική. Το κράτος εδώ με λίγα λόγια αποδέχεται την πειθώ της βίας και τη βρώμικη προπαγάνδα όπως εκφράζεται από τη ναζιστική ιδεολογία και συναινεί στην απώλεια της ορθής λογικής.

Βέβαια, ο βουλευτής της αριστεράς και εκπρόσωπος του κράτους δεν ασχολείται καθόλου με τον παρευρισκόμενο αγανακτισμένο όχλο, ο οποίος υπερθεματίζει το μίσος του ιερωμένου και αγκαλιάζει τη ναζιστική ιδεολογία των φασιστών. Αυτό διότι η φωνή του όχλου φαίνεται να γίνεται η φωνή του λαού χωρίς απαραίτητα και να είναι. Απλοϊκοί, ενδεχομένως αμόρφωτοι άνθρωποι, εξαναγκασμένοι στη φτώχεια και την ταπείνωση ψάχνοντας τον ένοχο βρίσκουν και τιμωρούν τον αποδιοπομπαίο τράγο. Εδώ το κράτος απλά μετέχει αυτής της μεταμόρφωσης ενός λαού σε μια μάζα. Με μια βαθύτερη πεποίθηση ίσως ότι σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες η μάζα μπορεί να είναι πιο χρήσιμη για την εξουσία από ότι ένας λαός, τόσο από πλευράς χειραγώγησης όσο και από καταστολής.

Παρενθετικά σημειώνω ότι στο συγκεκριμένο πλαίσιο της οχλαγωγίας, της φασιστικής απειλής βίας και του χριστιανικού μίσους, η ελληνική σημαία που κρατά κάποιος από τους φασίστες -χωρίς να υπάρχει κανείς ιδιαίτερος λόγος (ούτε εμπόλεμη σύρραξη υπήρξε, ούτε στρατιωτικό εγερτήριο, ούτε ποδοσφαιρικός αγώνας)- δίκαια μετατρέπεται θα έλεγε κανείς στο κουρελόπανο που δεν αντιπροσωπεύει τίποτα από τις υποτιθέμενες αξίες του έθνους.

Ενώ λοιπόν συμβαίνουν όλα τα παραπάνω, επιτέλους, ο βουλευτής της Αριστεράς αποκρίνεται. Και η απόκρισή του είναι συμβιβαστική, συγκαβατική, καθησυχαστική. Σχεδόν αγωνιά να ανακουφίσει το πλήθος. Τους εγγυάται λοιπόν ότι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της περιοχής τους θα εγκατασταθούν αποκλειστικά Σύριοι. "Στον λόγο της τιμής μου, σας λέω ότι θα είναι μόνο Σύριοι. Θα έρθουν 200 σήμερα και άλλοι 200 μετά", ήταν τα ακριβή του λόγια. Η ειλικρίνεια και η τιμή συγκλονίζει. Τους λέει με άλλα λόγια πως το κράτος, η εξουσία, διαχωρίζει τους ανθρώπους όχι με βάση τις ανάγκες τους, όχι με κριτήριο την προστασία της ζωής, όχι με στόχο την αξιοπρέπεια, αλλά με βάση την εθνική τους καταγωγή. Οι Σύριοι πρόσφυγες θα σωθούν, οι Αφγανοί, οι Ιρακινοί, οι Ιρανοί όχι. Αίμα, Τιμή. Μπροστά στη εκφασισμένη μάζα, η απάντηση του βουλευτή της Αριστεράς είναι συντριπτική για καθέναν που ακόμα οραματίζεται ειρήνη, αλληλεγγύη και κοινωνική δικαιοσύνη.

Και ενώ όλα αυτά γίνονται με αφορμή τους πρόσφυγες, με απογοήτευση παρατηρώ το φαινόμενο οι πρόσφυγες στην ουσία τους να μην υφίστανται. Δεν υπάρχουν. Η υπόστασή τους έχει αναιρεθεί και δεν αναφέρομαι εδώ στην κατάπτυστη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας που τους αφαιρεί ουσιαστικά το δικαίωμα ασύλου. Η υπόστασή τους έχει αναιρεθεί από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές αυτού του βίντεο. Το κράτος, την αριστερά, την κοινωνία, τους θεσμούς. Από δικαιούχους ασύλου, προστασίας, θαλπωρής μετατρέπονται σε έγκλειστους, σε απειλή και σε μίασμα.

Εξίσου όμως χωρίς υπόσταση είναι και εκείνο το κομμάτι της κοινωνίας που λέει "ως εδώ". Που ευαισθητοποιείται, που οργανώνεται, που παλεύει για τη ζωή και την αξιοπρέπεια κατατρεγμένων συνανθρώπων, ανεξαρτήτου εθνικότητας, θρησκείας και σεξουαλικού προσανατολισμού. Το κομμάτι της κοινωνίας που κάνει πράξη την υποτιμητική υπόδειξη των ρατσιστών "αν τους θέλετε, να τους πάρετε σπίτια σας". Το κομμάτι της κοινωνίας που στέκεται αλληλέγγυα. Αυτοί δεν υπάρχουν για την κοινωνία που απεικονίζεται στο βίντεο. Για το κράτος, την κυβέρνηση της αριστεράς, την Εκκλησία, και την μάζα των αγανακτισμένων.

Συγκλονιστικά διαφωτιστικό συνεπώς το βίντεο. Δείχνει ακριβώς την κοινωνία που έχουμε συνδιαμορφώσει. Τους θεσμούς της, την ισχύ της μάζας, την επιβολή του φασισμού. Δείχνει ακριβώς την στάση της εξουσίας. Που επικροτεί έμμεσα ή άμεσα την βία και τον παραλογισμό. Που διαστρεβλώνει και συκοφαντεί το δίκαιο και εξαφανίζει όσους αγωνίζονται γι' αυτό.  Και με ένα τραγικό τρόπο, δείχνει και την αφωνία της αριστεράς, την ανημποριά της και την ατολμία μπρος στη δύναμη του μαύρου.

Οι πρόσφυγες είναι η τελευταία μας ευκαιρία

Ο μικρός πρόσφυγας μας καλεί να συγγράψουμε μια τραγική ελεγεία για τους απόκληρους του σύγχρονου καπιταλιστικού κόσμου. Για τους δικούς του και για εμάς. 

Ο ίδιος γνωρίζει καλά την πορεία του. Ένα κομμάτι του θα βυθιστεί στα νερά του Αιγαίου. Ένα άλλο θα τεμαχιστεί στο ναρκοπέδιο του Έβρου. Θα κατασκιστεί στα συρματοπλέγματα. Θα ματώσει από το γκλομπ του αστυνόμου. Θα δυσπνοήσει στα δακρυγόνα των συνοριοφυλάκων. Και θα δακρύσει αφήνοντας πίσω του τον νεκρό του αδερφό που δεν τα κατάφερε. Μα στο τέλος θα προχωρήσει λες και η ίδια ιστορία τον ωθεί ανανεώνοντας του τη δύναμη. 

Και εμείς, από την εδώ πλευρά του συρματοπλέγματος, κρυβόμαστε πίσω από τις τεχνητές διαχωριστικές γραμμές που ονομάζουμε σύνορα και που τις ορίζουμε κατά τα δοκούν ανάλογα με τη δύναμη των κανονιών μας. Ταυτιζόμαστε με τα κράτη θεωρώντας πως γινόμαστε ένα κάτω από κοινά ιδανικά. Θωρακιζόμαστε πίσω από τους νόμους και αλλοτριωμένοι προφασιζόμαστε την υποταγή μας σε αυτούς. Υποκλινόμαστε στους θεσμούς ανάγοντάς τους σε μια μεταφυσική νομοτέλεια. Μέχρι που ένα πρωί ξυπνάμε ρινόκεροι. Κατσαρίδες. Φασίστες. Με το χέρι μας τεντωμένο ψηλά, όχι ως γροθιά, αλλά σε μια "δωρική" φιλοφρόνηση προς αυτούς που δεν θα διστάσουν να μας τσακίσουν και άλλο. Και εγκλωβισμένοι. Δεμένοι με συρματόπλεγμα. Ανελεύθεροι κάτω από τους ίδιους μας τους νόμους. Υποδουλωμένοι στους θεσμούς και στους υπερεθνικούς μας οργανισμούς. Και παρόμοια ξυπόλητοι, παρόμοια πεινασμένοι προσπαθώντας να δούμε στ' αλήθεια αυτό που τόσο καιρό κοιτάζουμε. 

Τι και αν είναι μικρός; Με ένα δικό του φύσημα σαρώνει τη δύναμη των δικών μας καταπιεστών, εξευτελίζει τα ανδρείκελα που μας ταπεινώνουν. Τσακίζει με κάθε του βήμα και ένα τεντωμένο, υψωμένο χέρι. Ο μικρός πρόσφυγας είναι ο αιμοδότης της ζωής μας που βούτηξε στη μιζέρια. Πνέει μέσα μας την ελευθερία. Ενίει στις φλέβες μας τη σημασία του να επιμένεις να ζεις. Και καταδεικνύει με την παιδική του σαφήνεια τις δύο μας επιλογές. Ή άνθρωποι ή κτήνη. Ή αλληλέγγυοι σε μια οριζόντια συνύπαρξη και με ανθρώπινη κατανόηση ή με το λαιμό μας περισφιγμένο από το σύρμα. Ή δίπλα του και ένα με αυτόν ή στον λάκκο να επωάζουμε το φίδι μέχρι να μας δαγκώσει. Έχει ξεκάθαρα φτάσει η στιγμή όπου το τελευταίο ελάχιστο κομμάτι υγείας που μας έχει απομείνει ως κοινωνία μπορεί να ανακάμψει. Που από το βάλτο μας όπου μόνο τέρατα αναδύονται τα τελευταία χρόνια να εξέλθει αυτό που θα μας υπενθυμίσει πως έστω και σε αυτές τις συνθήκες δικής μας ασφυξίας, φτώχειας και παρακμής, εξακολουθούμε άνθρωποι: Η συνύπαρξη και η εμ-πάθεια, η προσφορά και η αλληλεγγύη, το εναγκάλισμα και η προστασία, η ανιδιοτέλεια και ο αλληλοσεβασμός. Αν αντίθετα εδραιώσουμε τη βία απ' την οποία ο μικρός πρόσφυγας δραπέτευσε, αν τον υποδεχτούμε με την απανθρωπιά, ας ετοιμαστούμε ταυτόχρονα και για το δικό μας αιματοκύλισμα. Είναι η τελευταία μας ευκαιρία. 

Ένας χρόνος τι ακριβώς;

Σκεπτόμενος τι μνημονεύεται ακριβώς στην πρώτη επέτειο της κυβέρνησης της Αριστεράς κατάλαβα γρήγορα ότι δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσα να προσθέσω στην πολιτική ανάλυση αυτού που πιστεύω ως καθολική αποτυχία της μέσα στον πρώτο της χρόνο. Βλέποντας σε αυτήν την ανάρτηση την επέτειο από ένα πρίσμα αποκλειστικά συναισθηματικό/φαντασιακό, θεωρώ ότι την κυβέρνηση της αριστεράς όπως τη γνωρίσαμε την έθρεψαν τα επιμέρους κομμάτια μιας μαζικής, συλλογικής φαντασίωσης για το τι θα σήμαινε ο Σύριζα να αναλάβει την εξουσία. Κομμάτια ατάκτως τοποθετημένα σε έναν στην πραγματικότητα άδειο πολιτικό καμβά από καθέναν από όσους πιστέψαμε ότι μια τέτοια κυβέρνηση θα ήταν δυνατή.
Η φαντασίωση για την κυβέρνηση της αριστεράς ως μια πρωταρχική ασυνείδητη νοητική διαδικασία πηγάζει από το παρόν μας και το παρελθόν μας. Ίσως θα είχε ενδιαφέρον να κοίταζε κανείς ακριβώς αυτές τις νοητικές πηγές προέλευσης αλλά τώρα θα ήθελα να σταθώ κάπου αλλού. Αυτή η φαντασίωση, όπως και κάθε φαντασίωση, υλοποιήθηκε μέσα από τους ασυνείδητους μηχανισμούς της ενδοβολής και της προβολής. Μηχανισμοί που θεωρώ πως συλλογικά εντάθηκαν καθώς ο Σύριζα πλησίαζε την εξουσία.

Η ενδοβολή είναι ένας περίπλοκος όρος που περιγράφει την ασυνείδητη διαδικασία κατά την οποία πρόσωπα ή στοιχεία των προσώπων, ιδέες ή νοητικές εντυπώσεις προσλαμβάνονται, γίνονται ένα με τον εαυτό. "Θα ήμαστε εμείς που θα σκίζαμε τα μνημόνια", φανταζόμαστε, που "θα χτυπάγαμε τα νταούλια και οι αγορές θα χόρευαν ξέφρενα στο ρυθμό μας". Οι βαθύτερες δομές μας πλημμύριζαν από πρόσωπα, ιδέες και εντυπώσεις και τα πρόσωπα, οι ιδέες, οι εντυπώσεις γινόταν σχεδόν ταυτόσημες, ένα με τις δομές μας, με εμάς. Ο Βελουχιώτης, ο Μπελογιάννης, οι εκτελεσμένοι της Καισαριανής. Το ΕΑΜ, η λαϊκή εξουσία, η εθνική ανεξαρτησία, ο σοσιαλισμός. Όσο πιο κοντά βρισκόταν η εξουσία τόσο πιο εργώδης η ανάκτηση των "καλών" στοιχείων και ο ψυχικός τους εγκολεασμός. Η ενδοβολή τους και η ταύτιση. Και απέκτησαν έτσι δική τους ψυχική ζωή. Με ένα περιεχόμενο που το χαρακτήριζε η παντοδυναμία. Ανίκητο: το κατέβασμα της σημαίας της τρόικας από την ακρόπολη, ο θρίαμβος επί των χρόνιων δυναστών της ελληνικής κοινωνίας, η ανάκτηση των απολεσθέντων από τα μνημόνια, το χρέος που θα το βγάλουμε απεχθές, επαχθές, παράνομο και επονείδιστο. Και μεγαλειώδες: Ήμαστε η κάθε λέξη του συντάγματος. 

Και από την άλλη μεριά, η προβολή. Μια εξίσου περίπλοκη έννοια κατά την οποία ασυνείδητα διαχωρίζουμε τα "κακά" μας στοιχεία από τα "καλά" και τα αποτινάζουμε, τα αποβάλλουμε από μέσα μας και συνήθως τα φορτώνουμε σε κάποιον άλλο.  Οι μνημονιακοί άλλοι, οι αντιδημοκράτες άλλοι, οι δωσίλογοι άλλοι, οι πρόθυμοι συνεργάτες του Σόιμπλε και της Μέρκελ, οι  φασίστες. Μια πραγματική πράξη ανακούφισης. Και επιβίωσης από πλευράς μας. 

Η πραγματικότητα - ο αντίποδας δηλαδή της φαντασίωσης - συνέτριψε τη κυβέρνηση της Αριστεράς. Η συντριβή της ξεκίνησε ήπια με τον περιορισμό της σε κυβέρνηση Αριστεράς με ολίγη από αναχρονιστική, σεξιστική, ελληνορθόδοξη, σοβινιστική ακροδεξιά (που όμορφα τέθηκε σε καθεστώς άρνησης μπρος στη εκπλήρωση της φαντασίωσης). Συνεχίστηκε με διαδοχικές προσκρούσεις σε διαπραγματευτικούς τοίχους ορθωμένους από μη θεσμικούς φορείς της ευρωπαϊκής ένωσης που αποδεικνύονταν κοινή σπείρα εκβιαστών. Και τελικά τσακίστηκε από μια πιο αποφασισμένη και προετοιμασμένη για τα πάντα ευρωπαϊκή ελίτ-μαφία. Εξάλλου, το αμεσοδημοκρατικό 62% του Ιουλίου είχε αφαιρέσει απ' τη κυβέρνηση την δημοκρατική της νομιμοποίηση αφού εκείνη έπραξε αντίθετα με τις επιθυμίες της συντριπτικής πλειοψηφίας (λίγο αργότερα ένα 36% της την ξαναέδωσε υπό άλλους όρους). Την ίδια στιγμή, οι νεκροί και διασωθέντες πρόσφυγες του Αιγαίου και της Ειδομένης την ξεγύμνωναν από την ανθρωπιά της. Και έτσι, εντελώς εκτεθειμένη από τα γεγονότα και τα δεδομένα, έμεινε η κυβέρνηση της Αριστεράς αυτό που στη πραγματικότητα υπήρξε από τη πρώτη ημέρα χωρίς την επένδυση της δικής μας φαντασίωσης: Χωρίς παρελθόν και με ένα μόνιμο αβέβαιο παρόν. Αδύναμη, άτολμη και φοβισμένη. Ανεύθυνη, ασυνάρτητη και απροετοίμαστη. Επικίνδυνη και τοξική. 

Όταν δεν βλέπω αποκλειστικά το πολιτικό κομμάτι, αυτός είναι για μένα ο πρώτος χρόνος της κυβέρνησης της Αριστεράς: Μια συνεχής, εξαντλητική και επίπονη συντριβή της φαντασίωσης από την πραγματικότητα. Μια συντριβή που μας αφήνει αντιμέτωπους με έναν ακόμα χειρότερό εφιάλτη. Το να επιβιώσουμε συνυπάρχοντας με τον ίδιο μας το γυμνό, αφτιασίδωτο εαυτό. 

Αναγνωρίζω ότι με το παραπάνω ίσως επιχειρώ να προβάλλω στο συλλογικό κάτι που είναι αποκλειστικά δικό μου, κάτι που υπήρξε στο δικό μου φαντασιακό και που μια ασύνειδη τάση μέσα μου να επιθυμούσε να το δει ως συλλογικό νοητικό κτήμα. 

Όμως αναρωτιέμαι. Είμαι ο μόνος;