Είδα σε πολλά ιστολόγια το εξαιρετικό βίντεο με τον Σλαβόι Ζίζεκ να εκφωνεί ένα ανέκδοτο απογυμνωτικό του ρόλου της σύγχρονης αριστεράς. Είχα τη μεγάλη χαρά να βρισκόμουν ο ίδιος αυτοπροσώπως στη συγκεκριμένη ομιλία του Σλαβόι, η οποία είχε γίνει στο πλαίσιο του marxism 2009 τον περασμένο Ιούλιο στο Λονδίνο. Και αφού το βίντεο έγινε δημοφιλές στην ελληνική μπλογκόσφαιρα με πάμπολλες αναδημοσιεύσεις, θα ήθελα να συνεισφέρω στην ευρύτερη γνώση με τη καταγραφή ενός "λεπτού" παρασκηνίου, του οποίου υπήρξα μάρτυρας και του οποίου ο πραγματικός χρόνος έχει σφηνωθεί ανάμεσα στο 2:03 και το 2:20 του youtubικού.
Πριν όμως, και για όποιον δε το έχει παρακολουθήσει, ορίστε το εν λόγω βίντεο με το περίφημο ανέκδοτο και ένα μικρό κομμάτι της ομιλίας:
Αν παρατηρήσετε, από το 2:14 και μετά, ο Σλαβόι αλλάζει ελαφρά το ύφος της παρουσίας του, λες και ο μόνιμα εκφραστικος και πληθωρικότατος Ζίζεκ να έχει απωλέσει ξαφνικά ένα μικρό κομμάτι της αυτοκυριαρχίας του. Φυσικά η ρητορική του δεινότητα παραμένει αλλά η γλώσσα του σώματος προδίδει καταρχήν αμηχανία ή εκνευρισμό καθώς και αυτή την παρόρμηση της ανάγκης για επανόρθωση και ίσως υπεραναπλήρωση. Ο λόγος γι' αυτή την αλλαγή είναι ακριβώς το περιστατικό που συνέβη αμέσως μετα το 2:03 και που αμέσως θα διηγηθώ:
Τη χειμαρρώδη ομιλία του Σλαβόι είχε ακολουθήσει, θυμάμαι, ένα παρατεταμένο, ενθουσιώδες χειροκρότημα από ένα πλήθος 2000 ατόμων που σχεδόν παραληρούσε. Ανάμεσα σε αυτούς όμως, υπήρχε και μια νεαρή γυναίκα, όχι μεγαλύτερη από εικοσιδύο ετών, της οποίας ο ενθουσιασμός είχε διακοπεί πρώωρα στο άκουσμα του ανεκδότου. Πρόκειται για την επικεφαλής της φεμινιστικής ομάδας του
SOAS (School of Oriented and African Studies), μιας από τις πιο δραστήρια πολιτικές ομάδες ενός από τα πιο προοδευτικά και ριζοσπαστικά πανεπιστήμια του Λονδίνου. Η γυναίκα αυτή, χωμένη όπως βρισκόταν μες στο αλλαλάζων ακροατήριο, πήρε το μικρόφωνο που ήδη γυρνούσε στο κόσμο για τις ερωτήσεις και ξεκίνησε μια σφοδρή επίθεση απέναντι στο σεξιστικό περιεχόμενο του ανεκδότου κατηγορώντας τον Ζίζεκ ανοιχτά για υποτίμηση του γυναικείου βιασμού και προσβολή της γυναικείας προσωπικότητας. Δε θα ξεχάσω ποτέ το πώς ξεκίνησε τη δική της ομιλία, ενδεικτικό της επίδρασης του Ζίζεκ στα νεανικά ακροατήρια: "Slavoj, you know I love you, but now I really want to hate you!" Μιλούσε για τρία λεπτά περίπου και ο λόγος της ήταν σαφής, ορθολογιστικός και απόλυτα δομημένος, ώστε μόλις τελείωσε, το ακροατήριο που τα τρία λεπτά έστεκε βουβό και αμήχανο, παραδόθηκε σε ένα άκρατο ενθουσιασμό που έμοιαζε σχεδόν με αυτόν απέναντι στον Σλαβόι.
Αυτά τα τρία λεπτά, επίσης, ο Ζίζεκ καθισμένος στο πάνελ (φώτο από το κινητό μου τηλέφωνο) κοιτούσε απορημένος, σχεδόν σαστισμένος, και μια φορά που προσπάθησε να τη διακόψει για να εξηγηθεί, η ίδια τον παρότρυνε να σταματήσει μέχρι εκείνη να τελειώσει. Η χρονική στιγμή 2:14 του βίντεο είναι τότε που ο Σλαβόι, ακόμα αμήχανος και ελαφρά εκνευρισμένος, ξεκινά τη δευτερολογία του απαντώντας στις ερωτήσεις, και στο 3:11 η στιγμή που αρχίζει να απαντά -απολογείται στη πραγματικότητα- στη νεαρή γυναίκα για το "κακόγουστο" του ανεκδότου.
Αν και τα πνεύματα έδειχναν αρκετά ευδιάθετα στο τέλος της εκδήλωσης, από όλες τις "πλευρές", προσωπικά εκτιμώ -μια απλή αίσθηση είναι μόνο, δυστυχώς δεν είχα την ευκαιρία να τα πω με τον Σλαβόι- ότι ο ναρκισσισμός του, σφοδρά ενισχυμένος από τις ασταμάτητες εκδηλώσεις λατρείας ροκ σταρ στο πρόσωπό του, είχε δεχθεί μια γερή κλωτσιά ανάμεσα στα σκέλια από μια δυναμική φοιτήτρια. Μα, ειλικρινά, αυτό δε πρέπει να μας ενοχλεί καθόλου: ως γνωστόν η υπεραναπλήρωση ενός πληγωμένου ναρκισσισμού σε άτομα σαν τον Ζίζεκ, ωφελεί συνήθως την ανθρωπότητα με τρία-τέσσερα νέα εξαίρετα βιβλία, καθόλου άσχημα δηλαδή για το βιογραφικό αυτής της αξέχαστης γυναίκας.
Παλίοτερες αναρτήσεις μου για τη συνολική ομιλία του Ζίζεκ στο συγκεκριμένο συνέδριο
εδώ και
εδώ.
