Καθώς το παγκόσμιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου στην Ν. Αφρική κλέβει το φως των προβολέων από το απαρτχάιντ που υφίστανται τα τελευταία χρόνια οι κάτοικοι της Γάζας, διαδοχικοί συνειρμοί καθώς και η σημαδιακή ημερομηνία 16 Ιουνίου με κάνουν να επιστρέφω νοητικά στο 1976 (πριν ακόμα γεννηθώ δηλαδή), σε μια ιστορία εξεγερτική για έναν καταπιεσμένο λαό, απελευθερωτική για αυτούς που τη βίωσαν ή για όσους μέσα τους σήμερα την αναπαριστούν και διδακτική για καθέναν που πιστεύει πως η πάλη για την ελευθερία δεν έχει καν ξεκινήσει. Μια ιστορία που εκτυλίχθηκε σε μια νοτιοαφρικανική παραγκούπολη, το Σοβέτο.
Η ιστορία λέει ότι η εξέγερση της 16η Ιουνίου είχε ξεκινήσει σαν μια απλή διαμαρτυρία μαθητών κατά της εισαγωγής των Αφρικάανς (τη βασική γλώσσα των λευκών της Ν. Αφρικής) ως τη γλώσσα διδασκαλίας στα σχολεία των μαύρων. Το καθεστώς του απαρτχάιντ θεωρούσε τη παιδεία ως το βασικότερο μέσο για την επιβολή και τη συντήρησή του. "Δεν χρειάζεται να διδάξεις μαθηματικά σε έναν μαύρο", λεγόταν χαρακτηριστικά. "Δε πρόκειται ποτέ να τα χρησιμοποιήσει ούτως ή άλλως". Προτιμητέα μαθήματα για τους μαύρους ήταν αυτά που θα τους έκαναν χρήσιμους για "οικιακές" εργασίες, όπως η μπουγάδα!
Η διαμαρτυρία έγινε σε μια εποχή που οι διαδηλώσεις, πόσο μάλλον ένα απελευθερωτικό κίνημα, ήταν απαγορευμένες σε όλη τη χώρα η οποία βρισκόταν στο έλεος του απαρτχάιντ. Η διαμαρτυρία που ήταν αρχικά μόνο μια μικρή πορεία, είχε ξεκινήσει ειρηνικά, αλλά βρέθηκε απρόσμενα αντιμέτωπη με το σκληρότερο πρόσωπο της εξουσίας και γρήγορα οδηγήθηκε στο χάος. Η αστυνομία που ποτέ δεν είχαν αναπτύξει άλλες μεθόδους ελέγχου του πλήθους εκτός από τη χρήση αληθινών σφαιρών, άνοιξε πυρ εναντίον των μικρών μαθητών σκοτώνοντας 20. Το γεγονός εξέθρεψε περισσότερο την οργή που διαδόθηκε τάχιστα ώστε την ίδια μέρα και μέχρι το τέλος της επόμενης σχολεία, τρένα, λεωφορεία, ιδιωτικά οχήματα και οχήματα επιχειρήσεων, διοικητικά κτίρια, αποθήκες κρασιού και μπιραρίες (οι οποίες ήταν μισητές από τη μαύρη νεολαία!), και κάθε δημόσιο κτίριο της πόλης, όλα είχαν γίνει στόχοι των εξεγερμένων. Αυτό που είχε ξεκινήσει ως διαμαρτυρία κατά μιας εκπαιδευτικής απόφασης είχε μετατραπεί σε μαζική αντίσταση απέναντι στο απαρτχάιντ. Το κράτος στο μεταξύ είχε γιγαντώσει την αστυνομική παρουσία του που με πιστόλια, αυτόματα τουφέκια, καραμπίνες, ελικόπτερα και τεθωρακισμένα, στόχευε ανθρώπους αδιακρίτως κάνοντας τα θύματα ακόμη περισσότερα από την προηγούμενη μέρα. Ο στρατός ήταν και αυτός σε κατάσταση αναμονής. Με την τρίτη μέρα η αναταραχή είχε εξαπλωθεί στους δήμους γύρω από Σοβέτο και άλλα μέρη της χώρας. Οργανώσεις λευκών αλλά και χιλιάδες εργαζόμενοι που είχαν αρνηθεί να πάνε στη δουλειά τους εκείνη τη μέρα, έδειχναν την αλληλεγγύη στον αγωνιζόμενο πληθυσμό. Όλες οι δυνάμεις που μπορούσαν πραγματικά να αμφισβητήσουν το ρατσιστικό καθεστώς βρισκόταν για 3 μέρες στους δρόμους. Πιστεύεται ότι πάνω από 500 άνθρωποι δολοφονήθηκαν το τριήμερο αυτό αν και το κράτος της Ν. Αφρικής τους περιορίζει μόνο σε 23 μαθητές.
Το νοτιοαφρικανικό απαρτχάιντ έπεσε τελικά 14 χρόνια αργότερα, αλλά τα γεγονότα του Σοβέτο ήταν τεράστιας σημασίας καθώς η αντίσταση σε μια καταπιεσμένη ήπειρο είχε ήδη αποκτήσει πέρα από εθνικοαπελευθερωτι- κά χαρακτηριστικά και αμιγώς κοινωνικά και ταξικά, μέσα από την ενδυνάμωση ενός κοινωνικού κινήματος.
Η παρακάτω φωτογραφία απεικονίζει το σύμβολο της εξέγερσης στο Σοβέτο και έγινε η αιτία παγκόσμιας κατακραυγής απέναντι στο νοτιοαφρικανικό καθεστώς. Το άψυχο σώμα του 12χρονου Έκτορα Pieterson, που μόλις είχε δολοφονηθεί από σφαίρα αστυνομικού, μεταφέρεται από τον Mbuyisa Makhubo, το πρόσωπο του οποίου συσπάται από τον πόνο. Δίπλα τους, η μεγαλύτερη αδελφή του Έκτορα, Antoinette, φορώντας και αυτή τη σχολική της φόρμα, θρηνεί.
Ο φωτογράφος Sam Nzima συνειδητοποιώντας ότι είχε συλλάβει μια "ισχυρή" εικόνα, και γνωρίζοντας ότι η αστυνομία θα θελήσει να κατάσχει το φιλμ, το κρύβει στην κάλτσα του για να το προφυλάξει. Μέχρι το απόγευμα η τραγική εικόνα είχε διαβιβαστεί σε όλο τον κόσμο. Εννοείται πως ο ίδιος βρέθηκε κατηγορούμενος από το νοτιοαφρικανικό κράτος και τη δημοσιογραφική εξουσία της εποχής διότι "έδειξε στον κόσμο ένα κακό πρόσωπο της χώρας" και κυνηγήθηκε γι' αυτό επί πολλά χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
έχεις κάτι να προσθέσεις;