γυμνοί στη Λυών

Λίγο λιγότερο από τη λιτή, μεστή, ουσιαστική και γεμάτη γαλλική φινέτσα παρέμβαση του Έλληνα φοιτητή που καταγράφηκε από το γνωστό βίντεο χαιρετίζω την ιδιοφυή έμπνευση του εικονολήπτη να εστιάσει στους εκλεκτούς καλεσμένους της Λiberation και αποδέκτες ταυτόχρονα της κριτικής την ώρα της παρέμβασης, στο μέρος του προβλήματος δηλαδή Μπακογιάννη και τον αλαζόνα προπαγανδιστή της Πρετεντέρη. 

Και δε μπορώ έτσι παρά να περιγράψω, με μερικά επιλεγμένα στιγμιότυπα, αυτά που βλέπω στα λίγα λεπτά της ραφινάτης, εκλεπτυσμένης αποδόμησής τους σαν στέκουν βουβοί, αμήχανοι και μόνοι, βορά στη νοημοσύνη ανθρώπων τους οποίους -αλίμονο!- αδυνατούν να ελέγξουν, να εξουσιάσουν ή να τρομοκρατήσουν. 

Και ξεκινώ από τη Μπακογιάννη, που η στάση της είναι όντως η κυρίαρχη εκ των δυο, υπό τις παρούσες απρόβλεπτες συνθήκες. Σύντομα αμέσως μετά τη συνειδητοποίηση της απώλειας του επίκεντρου της προσοχής επιστρέφει στη ψυχρή εικόνα του ανθρώπου από μάρμαρο που όλοι νιώθουμε πως είναι και τη ρηχή, ξύλινη έκφραση του συναισθήματος. Η άμεση απομάκρυνση από τη συνειδητή ενημερότητα, που απ' ότι φαίνεται βγαίνει αυτόματα μέσα από το μητσοτακικό της γονιδίωμα, αρχικά επιβάλλεται. Μα η αυτοπεποίθηση που φαίνεται να διατηρεί, η ψυχραιμία και η ανεκτική στάση απέναντι στο λόγο του φοιτητή γίνεται γρήγορα μόνο το ισχυρό ανάχωμα που κατασκευάζει η αλαζονεία της και η αίσθηση της παντοδυναμίας που της επιτρέπει να μη χρειάζεται να ακούει το παραμικρό, να μην απαιτείται να νιώσει το οτιδήποτε, να μην οφείλει να αφουγκραστεί τίποτα ούτε τώρα την ύστατη ώρα της κυριαρχίας της. Το οιστριονικό της στυλ την κάνει αμέσως να απεχθάνεται τον συνομιλητή της και πραγματικά να του κάνει τη χάρη που δεν βάζει να τον τσακίσουν αμέσως, μα ο πολιτισμός της συγκρατεί την οργή που εντείνεται από την απώλεια του ελέγχου. 

Η φαγουρίτσα που τη πιάνει στο λαιμό βέβαια, στο 4'15", δεν είναι μια απλή παρασυμπαθητική εκκένωση απέχθειας αλλά η αλλεργία της απέναντι στην αλήθεια. Σύντομα, και ελλείψη της πατρικής φιγούρας στη περίσταση, θα αναγκαστεί να στραφεί στον Πρετεντέρη για να ικανοποιήσει τις εξαρτητικές της ανάγκες. 

Ο Πρετεντέρης, ο πλέον προβεβλημένος προπαγανδιστής του καθεστώτος και αυτός που διακυβεύει τα περισσότερα από την αποκάλυψη της αλήθειας, μιας και η δουλειά που έχει αναλάβει είναι να την αποκρύβει, μας δείχνει πως όταν παύει να είναι κυρίαρχος των μέσων του γίνεται ανθρώπινα ασθενικός: κοιτά απεγνωσμένα τους οικείους του, τρίβει αμήχανα το ματάκι και βάζει (ωσάν να επιστρέφει) το χέρι στο στόμα, σαν βρέφος που θα χρειαστεί να αγωνιστεί για τη βασική εμπιστοσύνη έναντι στη μαζική, κατακλυσμιαία άρση της από την απροκάλυπτη αλήθεια του λόγου του φοιτητή. 

 Η απρόσμενη στρεσογόνος κατάσταση που βρέθηκε τον έκανε και αυτόν να καταφύγει τελικά στα φουστάνια μιας κυριαρχικής, ψυχρής, κακιάς μητριάς, -της κόρης του μητσοτάκη- που όμως ακόμα και ως βρέφος την ελέγχει και την ανατρέφει με τον ίδιο τρόπο που και η ίδια ελέγχει και ανατρέφει τη δική του παρουσία.

Ωστόσο, η πιο αποφασιστική στιγμή στη σκηνή που παρακολουθούμε θα έρθει ακριβώς στο σημείο που ο φοιτητής ολοκληρώνει την παρέμβασή του και η αίθουσα σείεται από το θερμό χειροκρότημα των παρευρισκομένων. Είναι η στιγμή που το ύφος της Μπακογιάννη αλλάζει. 

Τι συνέβη; Είδε το άγιο φως από τα λόγια του φοιτητή; αναγνώρισε ξαφνικά τη προσωπική της ευθύνη; αφουγκράστηκε έστω και για λίγο τα βάσανα της κοινωνίας σε μια στιγμιαία ονειρική φούγκα; Όχι βέβαια. Ήταν το χειροκρότημα. Αυτό τη πείραξε. Αυτό την έκανε να αλλάξει ύφος, αυτό  έκανε την υποψία φόβου να ξεγλυστρίσει από τις οφθαλμικές της κόγχες. Ο κόσμος χειροκροτούσε την αλήθεια, την επιδοκίμαζε, την αποκαθιστούσε, την όρθωνε γυμνή μπρος στη ξυνισμένη της μούρη. Το χειροκρότημα ράγισε το τοίχο της και από τη μέσα πλευρά του ξεπήδησε ο δισταγμός και ο φόβος. Δεν είναι αυτή που έχει δίκιο. Δεν είναι αυτή που λέει την αλήθεια. Η εξουσία της είναι τρωτή, μπορεί να κατατμιστεί σε τρία λεπτά. Και ο Πρετεντέρης δίπλα της -σε μια ειρωνία του συμβολικού-  ανίκανος να τη προστατέψει, να αποκρούσει ξανά την αλήθεια από τις συνειδήσεις του κόσμου. 

Μετά από όλα αυτά, θαρρώ πως είναι λυτρωτική η στόχευση στα πρόσωπα των εξουσιαστών όσο ο φοιτητής τους πέταγε στα μούτρα την αλήθεια των πράξεών τους. Δε μπορούν πια να κρυφτούν. Τους βλέπουμε. Βλέπουμε τον δισταγμό, τον άρρητο φόβο τους που μεγαλώνει. Βουλιαγμένοι στην απόγνωση δεν έχουμε άλλο όπλο για να φύγει το καρκίνωμα. Βήμα με βήμα, στιγμή τη στιγμή, στο εδώ και το τώρα, φωνάζοντας, ουρλιάζοντας τη δική μας αλήθεια θα σπάσουμε το τοίχος. Και όταν σύντομα τους σπάσουμε και τις τελευταίες αυταπάτες θα συνειδητοποιήσουν -μαζί με μας- πως από δω δεν έχει πια διέξοδο.