Ο οδυρμός των βοριοκορεατών για τη ξαφνικό θάνατο του δυνάστη τους αποπνέει έντονα ένα βαθύ αίσθημα χαμού της ελπίδας και μια αμετάκλητης αβοηθησίας και αποκαλύπτει το τρόμο της απώλειας του μόνου λόγου που σου έχει δοθεί ως αρκετός για να υπάρχεις. Μου θύμισε μια σκηνή από μια από τις πιο σπουδαίες ταινίες του ουγγρικού σινεμά, της "Angi Vera" ("Αγαπημένη μου Βέρα" στα ελληνικά) του Pal Gabor που είχε γυριστεί το 1978. Έχω πολλά χρόνια να δω το φιλμ, αλλά η συγκεκριμένη σκηνή έχει χαραχτεί στη μνήμη μου ακριβώς γιατί απεικόνισε με αψεγάδιαστο και καλλιτεχνικό τρόπο την έκταση και το βάθος των συναισθημάτων των τεθλιμμένων βοριοκορεατών. Δυστυχώς πουθενά στο διαδίκτυο δε κατάφερα να βρω τη σκηνή γι' αυτό και θα προσπαθήσω να τη περιγράψω ελπίζοντας να καταγράψω έστω και ένα ποσοστό της ατμόσφαιράς της.
Στα μπάνια και τα ντους της σχολής για τη "μόρφωση των διοικητικών στελεχών" του ουγγρικού ΚΚ οι επιλεγμένες φοιτήτριες, ανάμεσά τους και η Βέρα, πλένονται ανέμελα, όταν ξαφνικά από τα μεγάφωνα τούς ανακοινώνεται ο θάνατος του Στάλιν. Μπρος σε αυτό το αποτρόπαιο άκουσμα, η καθεμιά στέκει ακίνητη, βουβή, ξαφνιασμένη, σταματώντας και ξεχνώντας ίσως ό,τι έκανε. Ο σκηνοθέτης επιλέγει το γενικό πλάνο για να δημιουργήσει την ατμόσφαιρα της απότομης πτώσης στο κενό, της απώλειας, όχι μόνο της ζωής ενός ανθρώπου αλλά σχεδόν και του λόγου ύπαρξης όλων των άλλων. Και γυρίζει τη σκηνή από ψηλά υποβιβάζοντας τους χαρακτήρες του σε έρμαια της ιστορίας. Όλα έδειχναν ότι τελειώνανε με αυτή τη τραγική, απότομη είδηση, η ιδέα, το σύστημα, η ίδια η ζωή. Μα όχι όμως ο χρόνος, όχι η ιστορία. Ο σκηνοθέτης επιλέγει να αφήσει τη σκηνή να εξελιχθεί αποφεύγοντας τα κατ και τις κινήσεις της κάμερας και δίνει στον θεατή τη δυνατότητα να ακούει και να βλέπει το νερό που συνεχίζει να τρέχει από τις βρύσες των μπάνιων, το μόνο ίχνος κίνησης στη παρατεταμένη βουβή ακινησία, η μόνη αίσθηση του χρόνου τη στιγμή που όλα δείχνουν πως και αυτός ακόμα μπορεί και να τελειώνει. Η σκηνή, λιτή, ακριβόλογη, μέσα από την αντίστιξη των ακινητοποιημένων, αμίλητων προσώπων και του διαρκώς τρεχούμενου νερού απελευθερώνει μια απίστευτη δύναμη.
Στα πλάνα πένθους και οδύνης από τη βόρια Κορέα, οι τεθλιμμένοι, δεκαετίες απομονωμένοι και στερημένοι από την ανταλλαγή εικόνων και εμπειριών με τον υπόλοιπο κόσμο, αμόρφωτοι, και εξαθλιωμένοι, μου βγάζουν κάτι έμφυτα τίμιο και ενσυνείδητο, έτσι αποκομμένο όπως είναι από το πλαίσιο στο οποίο εγώ το παρατηρώ. Σαν την Βέρα της ταινίας, μου φαίνονται άνθρωποι αμόλυντοι από την αστική ιδεολογία οι οποίοι πλάστηκαν μέσα από μια καθοδήγηση και μια πειθαρχία εξωφρενικού τύπου και οι οποίοι υπακούν τυφλά στη μοναδική πίστη που γνωρίζουν. Η θεοποίηση του δυνάστη τους, όπως φαίνεται από τις εικόνες, δείχνει ακριβώς γιατί ο αγώνας για το κομμουνισμό δίχως τον αγώνα για ελευθερία και διεθνισμό βάζει το θεμέλιο για τη χειρότερη τυραννία.
