Τώρα που ξεκινά η νέα ποδοσφαιρική χρονιά, θα επιχειρήσω με θράσος και φέτος να προσεγγίσω ψυχαναλυτικά μερικές διαστάσεις του λαοπρόβλητου αθλήματος. Πέρσι δοκίμασα να αναφερθώ στη επιθυμία του έλληνα οπαδού να οργανώσει την οπαδική του ύπαρξη ακολουθώντας τα στάδια της λίμπιντο ως απόρροια της ψυχοσεξουαλικής του εξέλιξης. Φέτος θα τολμήσω να σκεφτώ πόσο ωραία είναι που το ποδόσφαιρο πάντα επιτρέπει μια σταθερή συσχέτιση με τη παιδική ηλικία.
Ούτως ή άλλως το ποδόσφαιρο δεν είναι παρά ένα παιχνίδι. Αλλά φαίνεται πως ειδικά για το ποδόσφαιρο, η παιδική ηλικία με την οποία σχετίζεται έχει πιο πολλά χαρακτηριστικά νηπιακής ηλικίας από ότι κάθε άλλο άθλημα. Και είναι σημαντική η απόδοση χαρακτηριστικών νηπίου μιας και η νηπιακή ηλικία είναι αυτή στην οποία μπορούμε με ασφάλεια να υποστηρίξουμε ότι όλοι μας υπήρξαμε υγιείς μικροσκοπικοί παράφρονες. Και οπωσδήποτε, σχεδόν ποτέ και κατά πάσα πιθανότητα κανείς από μας δε πρόκειται να ξεφύγει εντελώς από μια τέτοια κατάσταση.
Ως νήπια διαβαίνουμε συγκεκριμένες περιόδους, σχεδόν καθορισμένες για πολλούς αναλυτές, και μια τέτοια είναι και η επονομαζόμενη και "παρανοειδής-σχιζοειδής". Αν όλα πάνε καλά, η "παρανοειδής-σχιζοειδής" περίοδος θα εξελιχθεί ομαλά σε αυτό που έχει ονομαστεί "καταθλιπτική". Η τελευταία σηματοδοτεί και την ηλικιακή φάση όπου θα έχουμε αναπτύξει την απαραίτητη ικανότητα να εγκαταστήσουμε συναισθηματική επαφή με τους άλλους. Μα πριν γίνει αυτό θα έχει υπάρξει μια γνήσια τρικυμία βασανιστικής και μαρτυρικής έκστασης που θα έχει προλάβει να κυριαρχήσει: ακριβώς ό,τι ζει δηλαδή η πλειοψηφία των παιχτών και των θεατών κατά τη διάρκεια των ενενήντα λεπτών και των μερικών καθυστερήσεων.
Η "παρανοειδής-σχιζοειδής" περίοδος έχει συγκεκριμένα αμετάβλητα χαρακτηριστικά. Eπισημαίνονται ιδιαίτερα
1. η έλλειψη συναισθηματικής κατανόησης για τον άλλο. Χαρακτηριστική τέτοιας έλλειψης η ιδιαίτερης λεπτότητας οπαδική παρότρυνση προς τον δικό μας σέντερ μπακ "πάρτου τα πόδια του μαλάκα" αναφερόμενη βέβαια στο αντίπαλο σέντερ φορ.
2. η σχάση, δηλαδή ο διαχωρισμός των δυσάρεστων πλευρών του εαυτού και η απόδοσή τους ως χαρακτηριστικά του άλλου. Η συλλογική απόδοση υπονομευτικών χαρακτηρισμών για τη σεξουαλικότητα, την εθνικότητα των αντίπαλων οπαδών ή των μητέρων τους κυριαρχούν εδώ ως παράδειγμα.
3. ένας πολύ ενδιαφέρων κορεσμός από άγχος παρανοειδούς τύπου. Σε αυτή τη κατηγορία εντάσσω με βεβαιότητα το αγωνιώδες παραλήρημα σχετικά με το ότι καμιά ομάδα δε κερδίζει πια πέναλτι στο ολυμπιακό στάδιο, και την διάχυτη καχυποψία πως κάτι υπάρχει πάντα πίσω από τον ορισμό των διαιτητών.
Ας μην πανικοβάλλονται όμως οι παθιασμένοι οπαδοί. Η Μέλανι Κλάιν επιμένει πως πάντα θα υπάρχουν λανθάνουσες καταστάσεις παρανοειδούς ή καταθλιπτικού άγχους σε όλους μας. Και πως στη πραγματικότητα δεν υπάρχει διαφυγή από αυτό το καλά κρυμμένο μέσα μας θύλακα τρέλας. Κλάιν Μάιν θα μου πει ο φίλαθλος μπρος την διαφαινόμενη απελπισία του για το ότι ο αναπληρωματικός του Σισέ ακόμα να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο. Όντως, μια τέτοια απόκριση, σαν μια ενδιαφέρουσα μιμητική παρήχηση, θα μπορούσε και αυτή να ενσωματωθεί στην αγαπημένη ποδοσφαιρική σημειολογία του παρανοειδούς άγχους και της οπαδικής καθήλωσης στη προ-καταθλιπτική της φάση.
(Τα παραπάνω γράφτηκαν με τη υγιή συνεισφορά σκέψης και σοφίας 120 ψυχαναλυτών οι οποίοι με μια εκστατική απόφαση τέλεσαν το συνέδριό τους στο Stamford Bridge, το γήπεδο της γνωστής και μη εξαιρετέας λονδρέζικης Chelsea, κάπου στο 1997)
Παλαιότερο ποδόσφαιρο και ψυχανάλυση σε αυτό το μπλογκ εδώ.
